Küresel Enflasyon Mücadelesi ve ABD Ekonomisi
Küresel ölçekte enflasyonla mücadele devam ederken, ABD Başkanı Donald Trump’ın ülkeler üzerindeki tarifelere ilişkin attığı adımlar ve bu konudaki açıklamaları, makroekonomik veri gündeminin yoğun bir şekilde takip edilmesine neden oldu. Trump’ın tarifelere dair ilettiği mesajlar ve diğer ülkelerin misilleme niyetleri, ticaret savaşlarının derinleşebileceğine dair endişeleri canlı tutuyor. Bu durum, enflasyon ve resesyon ikilemi devam ederken, merkez bankalarının politika alanlarının daralabileceği yönündeki kaygıları artırıyor.
Geçtiğimiz hafta Trump, ekonomi ekibine ABD’den ithalata gümrük vergisi uygulayan ülkelere tarife getirilmesi için bir plan hazırlama talimatı verdi. Ticarette adaleti sağlamak amacıyla karşılıklı tarife uygulama kararı aldığını belirten Trump, Katma Değer Vergisi (KDV)’nin de bir tarife olarak değerlendirilebileceğini ifade etti. ABD Ticaret Bakanı adayı Howard Lutnick, karşılıklı tarifeler konusunda her ülkeyi tek tek inceleyeceklerini ve çalışmalarını 1 Nisan’a kadar tamamlamayı planladıklarını belirtti.
Öte yandan, Fed Başkanı Jerome Powell, Kongre’deki sunumunun ikinci gününde enflasyon hedefine yakın olduklarını ancak henüz bu hedefe ulaşamadıklarını vurguladı. Açıklanan enflasyon verisinin de benzer bir tablo çizdiğini ifade etti. Trump’ın faiz oranlarının düşürülmesi gerektiği yönündeki açıklamalarına yanıt veren Powell, Fed’in kararlarını ekonomik veriler doğrultusunda alacaklarını belirtti.
Geçen hafta yaşanan gelişmelerin ardından gözler, FOMC’nin 28-29 Ocak tarihlerinde düzenleyeceği toplantıda açıklanacak tutanaklara çevrildi. Tutanaklarda, Fed’in gelecekte atacağı adımlara yönelik ipuçları aranacak. Para piyasalarındaki fiyatlamalar, Fed’in bu yılın ilk yarısında faiz indirimi yapacağı beklentilerini zayıflatırken, Bankanın temmuz ayında politika faizini 25 baz puan düşüreceğine dair tahminler güçlendi. New York Fed Başkanı John Williams, reel gayrisafi yurt içi hasıla büyümesinin 2025 ve 2026 yıllarında yüzde 2 civarında olmasını beklediğini dile getirdi. Williams, para politikasının Fed’in hedeflerine ulaşmak için iyi bir konumda olduğunu belirtirken, ekonomik görünümün belirsizlikler içerdiğine de dikkat çekti.
Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, son enflasyon verilerini “ayıltıcı” olarak nitelendirerek, birkaç ay daha benzer verilerin görülmesinin Fed’in işinin bitmediği anlamına geleceğini ifade etti. Dallas Fed Başkanı Lorie Logan, iş gücü piyasasının güçlü kalması durumunda, daha iyi enflasyon verilerinin Fed’in faiz indirimi yapacağı anlamına gelmeyeceğini söyledi. Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic de iş gücü piyasasının olağanüstü bir performans gösterdiğini ancak son enflasyon rakamlarının dikkatli izlenmesi gerektiğini belirtti.
Makroekonomik veriler açısından ABD’de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), ocak ayında aylık bazda yüzde 0,5, yıllık bazda yüzde 3 ile beklentilerin üzerinde artış gösterdi. TÜFE, aylık bazda Ağustos 2023’ten bu yana en hızlı artışını kaydederken, yıllık enflasyon Temmuz 2024’ten bu yana en yüksek seviyesini gördü. Çekirdek enflasyon ise aylık yüzde 0,4, yıllık ise yüzde 3,3 ile yine beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ise ocakta aylık bazda yüzde 0,4, yıllık bazda yüzde 3,5 artış gösterdi. Ülkede perakende satışlar, ocakta yüzde 0,9 ile Mart 2023’ten bu yana en yüksek düşüşü kaydetti. İthalat fiyat endeksi ise ocakta yüzde 0,3 ile Nisan 2024’ten bu yana, ihracat fiyat endeksi de yüzde 1,3 ile Mayıs 2022’den bu yana en yüksek artışını gerçekleştirdi.
Sanayi üretimi ocakta yüzde 0,5 artarak piyasa beklentilerini aşarken, ilk kez işsizlik maaşı başvurusunda bulunanların sayısı ise 8 Şubat ile biten haftada 213 bine gerileyerek piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti. Ülkede hane halkı borcu, 2024’ün son çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,5 artarak 18,04 trilyon dolarla rekor seviyeye ulaştı. Tüm bu gelişmelerle birlikte ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,48 seviyesine gerilerken, dolar endeksi haftalık bazda yüzde 1,28 düşüşle 106,7 seviyesine indi. Altının ons fiyatı, geçtiğimiz hafta yüzde 0,78 artışla 2.883 dolardan işlem gördü, Brent petrolün varil fiyatı ise yüzde 0,18 azalarak 74,4 dolara geriledi.
New York Borsasında Pozitif Seyir
Kurumsal tarafta, Çinli yapay zeka modeli DeepSeek’in daha düşük maliyetle yüksek performans sunabileceği yönündeki yorumlar sonrası gerileyen Nvidia hisseleri, toparlanma sürecine girdi. Şirketin hisseleri haftalık bazda yüzde 6,94 değer kazandı. Ayrıca, yapay zeka destekli insansı robotlara yatırım yapmayı planladığına dair çıkan haberler sonrasında Cuma günü yüzde 1’in üzerinde değer kazanan Meta’nın hisseleri, haftalık bazda da yüzde 3,10 yükseldi. Bu gelişmelerle birlikte S&P 500 endeksi haftalık bazda yüzde 1,47, Nasdaq endeksi yüzde 2,90 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,55 değer kazandı.
Yeni haftada salı günü New York Fed Sanayi Endeksi, çarşamba FOMC toplantı tutanakları, konut başlangıçları, inşaat izinleri; perşembe Philadelphia Fed İmalat Endeksi, Conference Board Öncü Göstergeler Endeksi, haftalık işsizlik maaşı başvuruları; cuma ise S&P Global PMI imalat sanayisi ve hizmet sektörü PMI, Michigan Tüketici Güven Endeksi ve 2. el konut satışları verileri takip edilecek. Ayrıca ABD’de piyasalar, pazartesi günü Başkanlar Günü nedeniyle kapalı olacak.
Avrupa Borsalarında Pozitif Bölge
Avrupa borsaları da geçen hafta pozitif bir seyir izledi. Gelecek hafta, enflasyon, imalat sanayisi ve hizmet sektörü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verileri dikkatle izlenecek. ABD Başkanı Trump’ın tarifelere yönelik açıklamaları ve Rusya-Ukrayna Savaşı’nın sona erdirilmesine dair müzakereler, bölgedeki yatırımcılar tarafından yakından takip ediliyor. Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde, küresel ticaretteki gerginliklerin risk oluşturmaya devam etmesine rağmen Avro Bölgesi’nde enflasyonun bu yıl ECB’nin yüzde 2’lik hedefine ulaşma yolunda olduğunu belirtti. Lagarde, yukarı ve aşağı yönlü risklerin mevcut olduğunu da ifade etti.
Tarifeler konusunda konuşan Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD’nin AB’ye gümrük vergileri uygulaması halinde misilleme yapacaklarını duyurdu. Von der Leyen, AB’nin rekabetçiliği artırma, savunmayı güçlendirme ve yapay zeka alanında yenilikçi projelere odaklandığını vurguladı. Almanya’nın ABD ile ticaretindeki ihracat fazlası geçen yıl rekor seviyeye ulaştı ve Almanya, 2024’te ABD ile ticarette 70 milyar avro fazla verdi. Bu süreçte Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 2,58, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 3,32, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,34 ve İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 2,49 değer kazandı.
Gelecek hafta pazartesi Avro Bölgesi’nde dış ticaret dengesi, salı günü Zew Beklenti Endeksi, çarşamba İngiltere’de enflasyon, perşembe Almanya’da Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ve cuma günü Avro Bölgesi ile Almanya’da HCOB imalat sanayisi ve hizmet sektörü PMI verileri takip edilecek.
Asya Borsalarında Alış Yönünde Hareket
Asya borsalarında jeopolitik risklerin azalacağına yönelik iyimserlik ve Trump’ın tarifeler konusunda daha az agresif olabileceği yönündeki beklentiler, yatırımcıların risk iştahını artırdı. Çin Merkez Bankası (PBoC), artan dış zorluklarla karşı karşıya olan ekonomiyi desteklemek amacıyla para politikasında uygun zamanda değişiklik yapma niyetini açıkladı. Banka, dördüncü çeyrek para politikası uygulama raporunda, küresel ortamdaki olumsuz etkilerin arttığını kabul etti. Ayrıca, yeterli likiditeyi sürdürme ve yuan döviz kurunu “makul ve dengeli” bir seviyede tutma taahhüdünde bulundu.
Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Kazuo Ueda, Trump’ın politikalarının etkilerini kapsamlı bir şekilde değerlendirilmeden ekonomik tahminlere dahil edilmemesi gerektiğini belirtti. Ueda, tek tek politikalar yerine genel bir resmin oluşturulmasının önemine dikkat çekti. Japonya Sanayi Bakanı Yoji Muto, Japonya’nın ABD’den çelik ve alüminyum tarifelerinden muaf tutulmasını talep etti. Güney Kore’de ise aralık ayında başlayan siyasi krizin etkisinin azalması, yatırımcıların risk iştahını yükseltti. Japonya’da ocak ayına ilişkin Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) aylık bazda yüzde 0,3 artarken, yıllık yüzde 4,2 ile öngörüleri geride bıraktı.
Tüm bu gelişmeler ışığında, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 7,04, Çin’de Şanghay Bileşik endeksi yüzde 1,30, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 2,74 ve Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,93 değer kazandı. Gelecek hafta pazartesi Japonya’da büyüme, sanayi üretimi, kapasite kullanım oranı; çarşamba dış ticaret dengesi; cuma günü ise enflasyon verileri takip edilecek.
Yurt İçinde Ödemeler Dengesi Verisi Takip Edilecek
Yurt içinde ise geçen hafta düşüş eğilimi öne çıktı. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 0,74 değer kaybederek 9.877,59 puandan kapattı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan ödemeler dengesi verilerine göre, Aralık 2024’te cari işlemler hesabı 4 milyar 650 milyon dolar açık verdi. Bu dönemde altın ve enerji hariç cari işlemler hesabında 2 milyar 466 milyon dolarlık bir fazla oluştu. Ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı, aralıkta 6 milyar 243 milyon dolar olarak kaydedildi.
Bu dönemde hizmetler dengesi kaynaklı net girişler 3 milyar 148 milyon dolar, taşımacılık hizmetleri ve seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler sırasıyla 1 milyar 459 milyon dolar ve 2 milyar 142 milyon dolar olarak gerçekleşti. TCMB, şubat ayı Piyasa Katılımcıları Anketi’ni yayımladı. Buna göre, geçen ay yüzde 2,65 olan şubat ayı TÜFE artışı beklentisi, bu anket döneminde yüzde 3,23’e yükseldi. Cari yıl sonu TÜFE artışı beklentisi ise yüzde 27,05’ten 28,30’a çıktı. Katılımcıların yıl sonu dolar/TL beklentisi 43,0265’ten 42,8869’a düşerken, 12 ay sonrası dolar/TL beklentisi 43,8140’tan 43,9612’ye çıktı. Dolar/TL, haftayı bir önceki kapanışın yüzde 0,8 üzerinde 36,2380’den tamamladı.
Yurt içinde gelecek hafta pazartesi bütçe dengesi, salı Konut Fiyat Endeksi, işsizlik oranı, perşembe ise Tüketici Güven Endeksi takip edilecek.
