2024 Yılı Site Aidat Artışları: Ev Sahipleri ve Kiracılar İçin Zorlu Bir Süreç
Türkiye genelinde milyonlarca ev sahibi ve kiracıyı doğrudan etkileyen site aidatları, 2024 yılı itibarıyla bütçeleri ciddi anlamda zorlayacak. Asgari ücretin %30 oranında artırılmasına rağmen, birçok sitede aidatlar %90 ila %120 arasında bir artışla yükseldi. Özellikle İstanbul’un merkezinde, 100 metrekarelik bir dairenin ortalama aidatı 4 bin TL’yi aşarken, şehrin daha uzak bölgelerinde, örneğin Çatalca ve Silivri’de aidatlar 800 TL civarına kadar düşebilmekte. Lüks sitelerde ise bu rakamlar 40-45 bin TL’ye kadar yükselebiliyor.
Türkiye Kentsel Tesis Yönetim Derneği Başkanı Suat Sandalcı, aidat artışında asgari ücret artışının belirleyici olacağını ifade ederek şu şekilde konuştu: “Aidat artışı, sitenin büyüklüğüne, ortak alan çeşitliliğine, istihdam edilen personel sayısına ve varsa bütçedeki borç ve alacaklara göre değişiklik göstermektedir. Personel giderleri, bütçenin %70’ini oluştururken, diğer giderlerdeki enflasyon kaynaklı artışlar da göz önüne alındığında, 2025 aidat zammı için ‘asgari ücret artış oranı + %10 ile %15’ beklenebilir. Bu da yaklaşık %40-45 oranına tekabül eder. Ancak gelen ihbarlara göre zam oranları %90’a kadar çıkmış durumda.”
İtiraz Hakkı Bulunuyor
Site yönetimi, aidat artışını genel kurulda yapacakları bütçeye göre belirlemektedir. Kurul, kat maliklerinin sayı ve arsa payı bakımından yarısından fazlasıyla toplanarak oy çokluğuyla zam oranına karar verir. Genel kurula katılsın ya da katılmasın, tüm maliklerin alınan zam kararına itiraz etme hakkı bulunmaktadır. Kurul toplantısına katılan ancak karşı oy kullanan her kat maliki, karar tarihinden itibaren bir ay içinde; toplantıya katılmayan her kat maliki ise kararı öğrenmesinden itibaren bir ay içinde, genel kurul davetiyesi eline ulaşmayanlar ise altı ay içinde sulh hukuk mahkemesine iptal davası açabilir. Hukukçular, usulsüzlük durumunda dava yoluna gidilmesini önerirken, usulsüzlük yapılmadığı düşünülse bile artış oranına itiraz etmek için vatandaşların olağanüstü genel kurul talebinde bulunma hakkı vardır. 1/3 malik bir araya gelerek, yapılabilecek tasarruf tedbirlerini değerlendirebilir.
Kiracılar O Ücreti Ödemekle Yükümlü Değil
Sabah Gazetesi’nde yer alan habere göre, kiracılar, ödediği kira bedelinin üstündeki aidatı ödemekle yükümlü değildir. Örneğin, eğer kira 6 bin TL ve aidat 7 bin TL ise, 1.000 TL’lik fark mal sahibi tarafından ödenmek zorundadır. Sitelerde bütçeler, işletme ve yatırım bütçesi olarak iki ayrı kategoriye ayrılmaktadır. Personel maaşları, ortak alan giderleri gibi kullanım kaynaklı giderler işletme bütçesi kapsamındadır ve kiracılar bu giderlerden sorumlu tutulmaktadır. Ancak, demirbaşlarda yapılacak büyük tadilat ve bakım işleri ev sahibinin sorumluluğundadır. Örneğin, asansör değişimi, yalıtım çalışmaları veya işten ayrılan personele tazminat verilmesi gibi giderler, yatırım bütçesi kapsamına girmekte ve bu nedenle kiracıdan talep edilememektedir.
Kullanmıyorum, Ödemek Zorunda Mıyım?
Bazı durumlarda site ya da apartman sakinleri, havuz veya asansör gibi ortak alanları kullanmadıkları için bu hizmetlerin ödemesini yapmak istememektedir. Ancak bu gerekçelerle aidata itiraz etmek mümkün değildir. Kullanım, kişisel bir tercih olduğundan, ortak giderlere katılmak zorunludur. Ancak sonradan yapılan, lüks veya belirli maliklerin kullanımına özel giderlere katılmak zorunlu değildir.
