CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in Açıklamaları
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, yaptığı yazılı açıklamada, Türkiye’den ihraç edilen bazı ürünlere Avrupa Birliği (AB) ülkelerinden gelen ret kararlarını eleştirirken, Türkiye’ye ithal edilen gıda ürünlerinin de mutlaka denetlenmesi gerektiğine vurgu yaptı. Gürer, konuyla ilgili olarak şunları dile getirdi:
“Ülkemize gelen ithal ürünler, farklı ülkelerde sorunlu olarak reddedilirken, Türkiye’ye gelen her ürünün kabul edilmesi düşündürücüdür. Farklı ülkelerden Türkiye’ye ithal edilen ürünlerde böyle sorunlar var mı, hiç iade edilmiş mi diye araştırmak istedik. Bu araştırmalarımızın sonucunda gördük ki farklı ülkelerde iade edilmiş ürünler, ülkemizde hiçbir sorun olmadığı tespit edilip giriş yapmıştır.”
- Örneğin, Türkiye’ye İran’dan 23 bin 153 ton hurma ithal edilmiştir. Türkiye’ye gelen hurmalarla ilgili herhangi bir sorun saptanamamış; ama aynı dönemde Slovenya, İran’dan ithal ettiği hurmalarda norovirüs tespit ederek iadeye karar vermiştir.
- Lüksemburg, İtalya’dan mısır unu ithal etmiştir. Bu mısır ununda olmaması gereken bir madde tespit edilerek iade edilmiştir. Türkiye ise aynı dönemde İtalya’dan 34 ton mısır unu ithal etmiş, ancak bu ürünün doğrudan geçişi sağlanmıştır.
- Fransa, Belçika’dan ithal ettiği çikolatalarda olumsuzluk raporu vererek iade ederken, Türkiye aynı dönemde 116 ton çikolata aynı ülkeden ithal etmiş ve herhangi bir sorun saptanmamıştır.
- Ayrıca, Avustralya’dan ithal ettiğimiz bademde de Hollanda tarafından aflatoksin saptanmış; bizim aynı ülkeden ithal ettiğimiz bademde herhangi bir soruna rastlanmamıştır.
- İspanya’dan gelen bademlerde Hollanda aflatoksin tespit etmiştir. Türkiye, o dönemde İspanya’dan bin 812 ton badem almış, ancak yine bir olumsuzluk tespit edilmemiştir.
“İade Edilen Ürünlerin Değerlendirilmesi Gereken Bir Konu”
14 Ağustos 2024’te Amerika Birleşik Devletleri’nden Almanya’nın ithal ettiği cevizlerde Salmonella’ya rastlanmış ve bu nedenle ürün iade edilmiştir. O dönemlerde Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri’nden 30 bin 547 ton ceviz ithal etmiş, fakat Türkiye’de yine herhangi bir olumsuzluğa rastlanmamıştır. Ayrıca, Hollanda da Amerika’dan ithal ettiği benzer durumdaki cevizleri o süreçte iade etmiştir.
100’ü aşkın ülkeden farklı ürün ithalatı sorunsuz bir şekilde kabul edilirken, son aylarda ihraç ettiğimiz ürünlere yönelik dikkat çekici olumsuz bildirimlerin alınması da değerlendirilmesi gereken bir durumdur.
“Patates Siğili Hastalığından Söz Edilmedi”
Türkiye’de 2025 yılında Almanya’dan ve Hollanda’dan ithal edilen tohumluk patateslerde, yapılan laboratuvar incelemeleri sonucu yaprak kıvırcığı virüsü tespit edilmiştir. İki ayrı ithal parti üründe, tespit edilen virüsün kabul değerine uymadığı belirlenmiş ve bu ürünlerin iade edilmesine karar verilmiştir. Böylece, Türkiye’ye gelen patates tohumlarında, her iki ülkenin ürünlerinde istenmeyen yaprak kıvırcıklık virüsü tespiti ile iade gerçekleşmiştir.
Daha önce, ülkemizde görülen patates siğili hastalığının da ithal tohumlarla ülkemize geldiği iddiaları gündeme gelmiş, ancak bu konuda herhangi bir iade ürünü bildiriminde bulunulmamıştır. Patates tohumu Türkiye’ye Hollanda, İngiltere ve Almanya’dan gelmektedir. Türkiye, bu yıl gelen ürünlerde daha sıkı denetim uygulamış ve yaptığı kontrolde, Almanya ve Hollanda’dan ithal edilen patates tohumlarında yaprak kıvırcığı virüsü tespit edilmiştir. Bu doğrultuda 500 ton tohumun iade edilmesine karar verildiği açıklanmış ve bu durumun önemi vurgulanmıştır.
Gelen Ürünler Gerçekten Sorunsuz Mu?
Türkiye’nin ihraç ettiği ürünlerde sıklıkla sorun yaşandığını belirtirken, ithal ürünlerde patates tohumu dışında ceviz, badem, ayçiçek tohumu, kahve, hurma ve çikolata gibi ürünlerle ilgili kamuoyuna yansıyan ya da AB yem ve gıda alarm sistemine takılan herhangi bir bildirim bulunmaması dikkat çekicidir. Türkiye’nin şu anda ihraç ürünlerde sicili bozukken, ithal ettiği tüm ürünlerin pırıl pırıl, tertemiz geçmesi bu durumu sorgulatmaktadır.
Bu durum, acaba Türkiye’nin veriler üzerinden değerlendirilmesinde Avrupa Birliği’ne göre daha mı esnek, daha mı kontrolsüz olduğu sorusunu akla getiriyor. Yoksa gerçekten Türkiye’ye gelen bütün ürünler sorunsuz mu? 2025 yılında bildirim türlerine bakıldığında, Türkiye’den ihraç edilen ürünler için 49 sınır reddi, 22 dikkat edilmesi gereken bilgi bildirimi, 11 uyarı bildirimi ve 2 takip için bildirim yapıldığına işaret etmektedir.
En çok bildirim yapılan ülkeler sıralamasında, ihraç edilen ürünlerimizle ilgili Almanya 21 bildirimle ilk sırada yer alırken, Fransa ve İtalya 10’ar bildirim, Hollanda 9 bildirim, Bulgaristan ve Yunanistan ise 8’er bildirimle Türkiye’ye en fazla bildirimde bulunan ülkeler olmuştur.
851 Ürünle Bildirim Yapılan Ülkeler Arasında İlk Sırada
Türkiye, bu süreçte 851 ürünle bildirim yapılan ülkeler arasında ilk sıralarda yer aldı. Bu sorun, gelen ve giden ürünlerin incelemesinde daha sıkı kontrolü gerektiriyor. Ayrıca, ihraçta sorun saptanan her ürün takip sisteminde her ülke tarafından anında görülüyor, bu nedenle Türkiye’nin ürünleri konusunda hassasiyet artmaktadır. Bu durum, ülkemiz için ihraç edilen gıda ürünleri açısından dikkatle ele alınması gereken bir konudur.”
