Trump’ın Yeni Gümrük Vergi Düzenlemeleri
Eski ABD Başkanı Donald Trump, ülkenin alüminyum ve çelik ithalatına uyguladığı gümrük vergilerini artırarak önemli bir ticaret hamlesi gerçekleştirdi. Bu yeni düzenlemelerle, gümrük vergisi önceki yüzde 10 oranından yüzde 25’e çıkarıldı. Ayrıca, ülke istisnaları ve kota anlaşmaları da tamamen kaldırıldı. Gümrük vergileri, ABD’ye gümrüksüz giriş yapan Kanada, Brezilya, Meksika, Güney Kore gibi ülkelerden ithal edilen milyonlarca ton çelik ve alüminyuma uygulanacak. Beyaz Saray’dan bir yetkili, bu önlemlerin 4 Mart’tan itibaren yürürlüğe gireceğini duyurdu.
Trump, muhabirlere yaptığı açıklamada, bu yeni adımın metaller üzerindeki tarifeleri basitleştireceğini ve böylece herkesin durumun ne anlama geldiğini daha iyi anlayabileceğini belirtti. “İstisnalar veya muafiyetler olmaksızın yüzde 25. Bu, tüm ülkeler için geçerli, nereden gelirse gelsin,” diye ekledi. Ancak Trump, Avustralya’nın ABD ile olan ticaret açığı nedeniyle çelik tarifelerinden muafiyet talebini “çok dikkate alacağını” da ifade etti.
Bu bildirimler, Trump’ın 2018’deki 232. Bölüm tarifelerinin ulusal güvenlik gerekçesiyle yerli çelik ve alüminyum üreticilerini koruma amacını taşıyan politikasının bir uzantısıydı. Beyaz Saray yetkilileri, mevcut muafiyetlerin bu önlemlerin etkinliğini zayıflattığını belirtti. Trump, ayrıca, ABD’nin diğer gümrük vergilerinden kaçınarak asgari düzeyde işlenmiş Çin ve Rus metalleri ithalatını sınırlamak için yeni bir Kuzey Amerika standardı getireceğini açıkladı.
Bu yeni düzenleme ile çelik ithalatının “eritilip dökülmesini” ve alüminyumun bölge içinde “eritilip dökülmesini” zorunlu kılacak. Beyaz Saray’dan bir yetkili, bu eylemin ayrıca gümrük vergilerini, fabrikasyon yapı çeliği, alüminyum ekstrüzyonlar ve ön gerilimli beton için çelik tel gibi yabancı çelik kullanan alt akış ürünlerine de genişleteceğini belirtti. Trump’ın ticaret danışmanı Peter Navarro, “Çelik ve alüminyuma uygulanan 2.0 tarifeleri, yabancı dampingine son verecek, iç üretimi artıracak ve çelik ve alüminyum endüstrilerimizi, Amerika’nın ekonomik ve ulusal güvenliğinin omurgası ve temel endüstrileri olarak güvence altına alacak,” dedi.
Trump, Beyaz Saray’da kararı imzaladıktan sonra, önümüzdeki iki gün içinde ABD mallarına vergi uygulayan tüm ülkelere karşılıklı gümrük vergileri uygulanacağına dair duyurular yapacağını da sözlerine ekledi. Ayrıca otomobil, yarı iletken ve ilaçlar için gümrük vergileri uygulamayı düşündüğünü ifade etti. Trump, yeni tarifelerine karşı diğer ülkelerin misilleme tehditleri hakkında ise “Umursamıyorum,” şeklinde yanıt verdi.
ABD verileri, alüminyum izabe tesislerinin geçen yıl yalnızca 670.000 metrik ton metal ürettiğini, bu rakamın 2000 yılında 3,7 milyon ton seviyesinde olduğunu ortaya koyuyor. Son yıllarda Kentucky ve Missouri’deki tesislerin kapanması, ülkenin büyük ölçüde ithalata bağımlı hale gelmesine yol açtı. Amerikan Demir ve Çelik Enstitüsü verilerine göre, 2023 yılı itibarıyla Amerikan çelik tüketiminin yaklaşık yüzde 23’ü çelik ithalatından karşılanırken, en büyük tedarikçiler Kanada, Brezilya ve Meksika olarak öne çıkıyor. Kanada, metal üretimini destekleyen bol miktarda hidroelektrik kaynağına sahipken, 2024 yılı itibarıyla ABD’nin birincil alüminyum ithalatının yaklaşık yüzde 80’ini karşılayacak.
Kanada Sanayi Bakanı, ABD’nin uyguladığı gümrük vergilerinin “tamamen haksız” olduğunu belirtti ve Kanada’nın çelik ve alüminyumunun, savunma, gemi yapımı, enerji ve otomotiv gibi ABD’nin önemli endüstrilerine destek sağladığını vurguladı. Francois-Philippe Champagne, “Bu, Kuzey Amerika’yı daha rekabetçi ve güvenli hale getiriyor,” dedi. “Ayrıntıları incelerken uluslararası ortaklarımızla istişare ediyoruz. Yanıtımız net ve ölçülü olacak.”
ABD’ye göre, Çin, ABD’ye yalnızca küçük miktarlarda çelik ihraç etmesine rağmen, dünyadaki aşırı çelik kapasitesinin çoğundan sorumlu. Çin’deki sübvansiyonlu üretimin diğer ülkeleri daha fazla ihracat yapmaya zorladığı ve gümrük vergileri ile diğer ticaret kısıtlamalarından kaçınmak için Çin çeliğinin diğer ülkeler üzerinden ABD’ye aktarılmasına yol açtığı belirtiliyor. Pazartesi günü Asyalı ve Avrupalı çelik üreticilerinin kayıplarının ardından, Çinli çelik üreticilerinin hisseleri Salı günü daha da düşerken, ABD’li çelik ve alüminyum üreticilerinin hisseleri açıklamaların öncesinde yükseldi.
Soğuk Savaş Ticaret Hukuku
Trump, ilk olarak 2018 yılında Soğuk Savaş dönemi ulusal güvenlik yasası kapsamında çelik ve alüminyuma gümrük vergisi uyguladı. Daha sonra Kanada, Meksika ve Avustralya dahil birçok ülkeye muafiyet tanıdı ve Brezilya, Güney Kore ve Arjantin için gümrük vergisi öncesi hacimlere dayalı gümrüksüz kota anlaşmaları yaptı. Trump’ın halefinin, eski başkan Joe Biden, daha sonra İngiltere, Japonya ve AB için gümrüksüz kota müzakereleri gerçekleştirdi.
Çelik Üreticileri Derneği Başkanı Philip Bell, “Başkanı, çelik ithalatına yüzde 25 oranında gümrük vergisi getirdiği ve eski verilere dayanan istisnaları, muafiyetleri ve kotaları kaldırdığı için alkışlıyoruz,” dedi. Bell, bu uygulamaların artık mevcut piyasa dinamiklerini yansıtmadığını sözlerine ekledi.
Avrupa Komisyonu, gümrük vergilerinin haklı bir gerekçesi olmadığını belirterek, Cumhurbaşkanı Ursula von der Leyen’in Salı günü Paris’te AI zirvesi sırasında ABD Başkan Yardımcısı JD Vance ile bir araya geleceğini bildirdi. Güney Kore’de Sanayi Bakanlığı, gümrük vergilerinin etkisinin en aza indirilmesi için çelik üreticilerini çağırdı.
Karşılıklı Tarifeler
Trump, karşılıklı tarife planı hakkında Salı veya Çarşamba günü ayrıntılı bilgi vereceğini söz verdi. Uzun zamandır AB’nin otomobil ithalatına uyguladığı yüzde 10’luk tarifeden şikayet eden Trump, bu tarifelerin, ABD’nin yüzde 2,5’lik otomobil oranından çok daha yüksek olduğunu vurguladı. Ancak ABD, General Motors gibi Detroit otomobil üreticileri için hayati bir kar kaynağı olan pikap kamyonlara yüzde 25’lik bir tarife uyguluyor. Dünya Ticaret Örgütü verilerine göre, ABD’nin genel olarak ticaret ağırlıklı ortalama tarife oranı yaklaşık yüzde 2,2 iken; Hindistan’da bu oran yüzde 12, Brezilya’da yüzde 6,7, Vietnam’da yüzde 5,1 ve AB’de yüzde 2,7’dir.
Hindistan hükümet yetkilileri, Hindistan Başbakanı Narendra Modi’nin Çarşamba günü Trump ile yapacağı görüşme öncesinde Amerikan ihracatını artırabilecek gümrük vergilerinde indirimlere gitmeye hazırlandığını bildirdi. Trump daha önce Hindistan’ı ticarette “çok büyük bir suistimalci” olarak nitelemiş, baş ekonomi danışmanı Kevin Hassett ise CNBC’ye verdiği röportajda Hindistan’ın “aşırı yüksek” tarifelere sahip olduğunu belirtmişti. Trump, Amerika’nın en büyük iki ticaret ortağı olan Kanada ve Meksika’dan yapılan tüm ithalatlara yüzde 25 oranında gümrük vergisi koymakla tehdit etmişti ve ABD sınırından uyuşturucu ve göçmen akışını durdurmak için daha fazla şey yapmaları gerektiğini söylemişti. Bazı sınır güvenliği tavizlerinden sonra Trump, gümrük vergilerini 1 Mart’a kadar durdurdu.
