Başkan Trump’tan Ukrayna’ya Yeni Teklif
Başkan Donald Trump, Pazartesi günü yaptığı açıklamalarda, ABD’nin Ukrayna’ya sağladığı askeri ve ekonomik desteğin devamı için, Ukrayna topraklarındaki nadir metallere erişim hakkı talep ettiğini duyurdu. Beyaz Saray’da gerçekleştirilen basın toplantısında Trump, Washington’un Avrupa’ya oranla daha fazla destek sağladığını vurgulayarak, bu dengesizliği gidermek adına Kiev’in doğal kaynaklarını ABD ile paylaşması gerektiğini ifade etti.
Trump, “Ukrayna’ya verdiğimiz desteği, nadir metaller ve diğer stratejik kaynaklarla güvence altına alacağımız bir anlaşma yapmayı düşünüyoruz,” şeklinde konuştu. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin bu öneriye olumlu yanıt verdiğini öne süren Trump, “Yüz milyarlarca dolar veriyoruz. Onların harika nadir metalleri var. Bu değerli kaynaklara ulaşımımızın güvence altına alınmasını istiyorum ve onlar da bunu yapmaya istekli,” dedi.
Ukrayna’nın Hazırlıkları
Zelenski’ye yakın bir kaynağın Financial Times’a yaptığı açıklamaya göre, Trump’ın bu sözleri, geçen sonbaharda kendisine sunulan “zafer planı” ile örtüşmekte. Kaynak, Ukrayna’nın önemli kaynaklar konusunda ABD ile özel iş birliği koşulları sunduğunu ve bu kaynakların Rusya ve İran’dan korunmasının önemine dikkat çekti. “Elbette ABD ile işbirliği yapmaya hazırız,” ifadelerini kullandı.
Zelenski, Eylül ayında, ABD’deki seçim dönemi sırasında New York’ta Trump ile görüşerek bu planın ana hatlarını sunmuştu. Ukrayna’nın önerdiği plan, ülkeler için büyük önem taşıyan doğal kaynakların Batılı ortaklarla paylaşılmasını, Avrupa’daki ABD askerlerinin yerine Ukrayna birliklerinin konuşlandırılmasını ve Çin’in Ukrayna’daki iş dünyasına erişimini engellemek için Trump’a yatırım denetimi yetkisi verilmesini içermekte.
Kaynaklar Üzerindeki Kontrol
Ukrayna’nın sahip olduğu ham maddeler arasında titanyum, demir, kömür ve 500 bin tonluk keşfedilmemiş lityum rezervleri mevcut. Bu değerli kaynakların, on trilyonlarca dolar değerinde olduğu tahmin ediliyor. Ancak, bu kaynakların bir kısmı halen Rusya’nın işgal ettiği bölgelerde yer almakta. Ukrayna’nın devlet altyapı ajansının eski başkanı Mustafa Nayim, “Mineral kaynaklar üzerindeki kontrol, savaşın bir parçası haline geldi,” dedi. Nayim, ülkenin yalnızca topraklarını savunmadığını, aynı zamanda ekonomik toparlanması için hayati önem taşıyan stratejik zenginliklerini yönetme hakkı için de mücadele ettiğini vurguladı.
Zelenski’nin Endişeleri
Trump, Ukrayna’daki savaşı hızla sona erdirme sözü vermişti. Daha önce Rusya ile savaş konusunda “çok ciddi” görüşmeler gerçekleştirdiğini ve önemli ilerlemeler kaydettiğini belirtmişti. Ancak, Trump’ın Ukrayna’yı sürece dahil etmeden Rusya ile bazı planlar yaptığını ima etmesi, Kiev’de kaygılara yol açtı. Zelenski, hafta sonu ABD merkezli Associated Press’e verdiği röportajda, ekibinin Trump’ın danışmanlarıyla temas halinde olduğunu ve yakında yüz yüze görüşmelerin gerçekleşmesini beklediğini söyledi.
Zelenski, Ukrayna’nın içinde olmadığı bir barış sürecinin tehlikeli sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekerek, “Onların kendi ilişkileri olabilir ama Ukrayna hakkında biz olmadan konuşmak herkes için risklidir,” dedi. Kiev yönetimi, Trump’ın barış planının Ukrayna’nın bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü koruyacak şekilde şekillendirilmesini talep etti.
Ukrayna’nın doğal kaynaklarının küresel jeopolitik dengeler açısından önemi giderek artmakta. Batılı ülkeler, bu kaynakların Çin ve Rusya’nın eline geçmesini önlemeye çalışırken, Trump yönetimi Ukrayna ile bir kaynak anlaşması yaparak ekonomik ve stratejik kazanımlar elde etmeyi hedefliyor. Ancak Kiev, bu tür bir anlaşmanın Rusya ile devam eden savaşın gölgesinde müzakere edilmesinin riskli olduğunu düşünüyor. ABD ve Ukrayna arasındaki görüşmelerin önümüzdeki haftalarda hız kazanması bekleniyor.
