Trump’tan Rusya’ya Yaptırımlar Hakkında Açıklama
ABD Başkanı Donald Trump, Çarşamba günü yaptığı açıklamada, Ukrayna’daki savaşın sona ermesi için bir anlaşma sağlanmaması durumunda, Rusya’ya yönelik yaptırımların yanı sıra yeni gümrük vergileri ekleyeceğini duyurdu. Trump, bu yaptırımların “diğer katılımcı ülkelere” de uygulanabileceğini ifade etti. Trump, kendisine ait olan Truth Social platformunda, “Eğer yakında bir ‘anlaşma’ yapılmazsa, Rusya’nın ABD’ye ve diğer katılımcı ülkelere sattığı her şey için yüksek düzeyde vergiler, tarifeler ve yaptırımlar uygulamaktan başka bir seçeneğim yok” şeklinde bir paylaşımda bulundu. Ancak, Trump’ın “katılımcı ülkeler” ifadesiyle hangi ülkeleri kastettiği veya bu katılımı nasıl tanımladığı konusunda herhangi bir açıklama yapmadığı dikkat çekti.
Türkiye’nin Durumu
Bu ifade, Rusya’nın en büyük ticaret ortaklarından biri olan Türkiye için endişe verici bir durum oluşturuyor. 2022 yılında, Ukrayna-Rusya savaşının patlak vermesiyle birlikte Türkiye, Rusya ile 68,1 milyar dolar seviyesinde bir ticaret hacmine ulaştı. Statista verilerine göre, savaşın ilk yılı olan 2023’te Türkiye, Rusya ile en çok ticaret yapan üçüncü ülke konumuna geldi. Türkiye, Rusya’dan büyük miktarda buğday ve bakliyat ithal ederken, Rusya’ya meyve, sebze, kuruyemiş, plastik ve plastik ürünleri ihraç ediyor. Ancak Türkiye’nin bu ihracatları, yalnızca bunlarla sınırlı değil; 2021 verilerine göre, Türkiye’nin ihraç ettiği ürünlerin arasında yüzde 28 oranında makine teçhizat ve araçları yer alıyor ve bu ürünlerin önemli bir kısmı askeri sanayide kullanılabiliyor.
Ukrayna-Rusya savaşında bir anlaşma sağlanamaması, Türkiye’nin ABD yaptırımlarına maruz kalma riskini artırabilir. BRICS’e yakın bir tutum sergileyen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Kazan’daki aile fotoğrafına katılması da dikkat çekici bir durumdu. Bunun yanı sıra, Türkiye’nin Ukrayna ve Rusya arasındaki Karadeniz Tahıl Anlaşması’ndaki arabuluculuğu, Türkiye’yi bu savaşta belirleyici ancak dengeli bir ekonomik güç haline getirdi. NATO müttefiki olan Türkiye, savaşta bir anlaşmaya varılamaması durumunda Rusya’yı önemli bir ticari ortak olarak kaybetme ya da ABD’nin yaptırımları arasında bir seçim yapma zorunluluğuyla karşı karşıya kalabilir.
ABD’nin Yaptırımlarının Etkisi
Trump’ın tehdit ettiği ekonomik yaptırımlar, ABD’nin mevcut ticaret ilişkilerine kıyasla Rusya’yı daha sınırlı bir şekilde etkileyebilir. 2024’ün ilk 11 ayında ABD, Rusya’dan ithalatını 2,9 milyar dolara kadar düşürmeyi başardı. Bu rakam, 2021’de 29,6 milyar dolardı. Ancak ABD’nin, Türkiye gibi Rusya ile ticarete devam eden müttefiklerini hedef alması, bu ülkelerin Rusya pazarından çekilmesine neden olabilir. Rusya’nın en büyük ticaret ortakları arasında Çin, Hindistan, Türkiye, Kazakistan ve Brezilya yer alıyor. ABD’nin koruması ve ticari desteğini alan Güney Kore de, Rusya ile geniş hacimde ticaret yapan ülkeler arasında bulunuyor. ABD’nin olası yaptırımları, özellikle Türkiye, Güney Kore, Brezilya ve Hindistan’ı olumsuz etkileyerek Rusya pazarından çekilmelerine yol açabilir.
Rusya’dan Açıklama
Rusya’nın BM Daimi Temsilci Yardımcısı Dmitry Polyanskiy, Trump’ın “anlaşma” derken neyi kastettiğini bilmeden yorum yapmanın zor olduğunu ifade etti. “Bu yalnızca savaşı bitirme meselesi değil,” diyen Polyanskiy, “Bu, öncelikle Ukrayna krizinin kök nedenlerinin ele alınması gereken bir meseledir” dedi. Trump, başkanlık seçim kampanyası süresince Ukrayna ve Rusya arasında bir anlaşmanın, görevinin ilk gününde veya öncesinde sağlanacağını sıkça ifade etmişti. Ancak, yardımcıları böyle bir anlaşmanın aylar hatta daha uzun sürebileceğini kabul ettiler.
Savaşın Sonlandırılması Çağrısı
Trump, Rusya’nın ekonomisinin kötü durumda olduğunu ve Başkan Putin’e büyük bir iyilik yaptığını iddia ederek, “Artık bu saçma savaşı bitirin ve bir anlaşmaya varın!” şeklinde bir çağrıda bulundu. Ancak Ukrayna’daki savaş, doğu cephesinde yıpratma savaşına dönüşmüş durumda. Her iki tarafın müzakere pozisyonları arasında büyük farklılıklar var ve bazı Ukraynalılar, yıllardır süren yıkıcı çatışmaların ardından büyük tavizler vermek zorunda kalabileceklerinden endişe ediyor.
