Sırbistan’daki Protestolar ve Sonik Silah İddiaları
Sırbistan’da haftalardır süren protestolar sırasında, polisin askeri bir “sonik silah” kullandığına dair iddialar gündeme geldi. Sırbistan polisi, böyle bir silahın kullanımını reddetmesine rağmen, sosyal medyada paylaşılan bazı görüntülerde, binlerce protestocunun aniden sessizleşip panik içinde kaçışmaya başladığı görüldü. Bu durum, sonik silahın kullanıldığına dair endişeleri artırdı. Muhalefet yetkilileri ve insan hakları örgütleri, dünya genelinde yasaklı olan ve insanları geçici olarak etkisiz hale getirmek için özellikle Çin hükümeti tarafından protestolarda kullanılan sonik silahların kullanılmasını kınadı.
‘BENİ DEVİRMEK İSTİYORSANIZ, ÖLDÜRMENİZ GEREKİR’
Hükümet karşıtı protestolar, geçen yıl Kasım ayında Novi Sad tren istasyonunun çökmesi sonucu birçok can kaybının yaşanmasının ardından patlak verdi. Ülkenin dört bir yanından gelen katılımcılarla haftalardır devam eden gösterilere, Kamu Meclisi Arşivi adlı insan hakları kuruluşuna göre 275 bin ila 325 bin kişi katıldı. Ancak Sırbistan hükümeti, bu sayının 107 bin olduğunu açıkladı. Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić, protestolar öncesinde güvenlik güçlerinin göstericilere karşı güç kullanabileceği uyarısında bulunmuştu. Vučić, “Beni devirmek istiyorsanız, öldürmek zorunda kalacaksınız” şeklinde bir açıklama yaptı.
Alman yayın kuruluşu Deutsche Welle’ye konuşan protestocu Dušan Simin, o anı şöyle anlattı: “Ses, cumhurbaşkanlığı binasından bir uçağın iniş yapıyormuş gibi bir şeydi. Ne yapacağımızı bilemeden kaçmaya başladık. İnsanlar, içgüdüsel olarak bir tehdit olduğunu hissedip kenara doğru koşmaya başladı. Hepimiz üst üste düştük.”
Belgrad Güvenlik Politikası Merkezi, yaşananları “barışçıl protestoculara karşı yasaklı silahların hukuksuz ve insanlık dışı kullanımı” olarak nitelendirdi. Kuruluş, yaptığı açıklamada, “Akustik cihazlar ve benzeri silahların kullanımı yasa dışıdır. Mevcut Polis Kanunu’nda izin verilen toplum olaylarına müdahale yöntemleri arasında yer almamaktadır” şeklinde belirtti.
SES SİLAHI KULLANILDI MI?
Balkan haber kanalı N1’e konuşan askeri analist Aleksandar Radić, yaşananların bir ses silahı ya da uzun menzilli akustik cihaz (LRAD) kullanımı sonucu meydana geldiğini öne sürdü. Radić, “Tüm göstericiler barışçıl bir şekilde 15 dakikalık saygı duruşundayken bu silah kullanıldı. Bu eylemin tek amacı, kaba kuvvetle bir güç gösterisi yapmak ve halka karşı duyulan nefreti göstermektedir” ifadelerini kullandı. Ses silahları, orta-yüksek frekansta sirene benzer bir ses yayarak, hedef alınan kişilerin denge kaybı yaşamasına ve işitme kaybı oluşmasına neden oluyor.
Videolarda insanların kaçışması, LRAD kullanımına bağlı olarak olağandışı bir durum olarak değerlendiriliyor. Ancak, birçok protestocunun işitme kaybı ve baş dönmesiyle hastanelere başvurduğu iddiaları da gündemde. Devlet kanalı RTS’ye göre Vučić, hukuk makamlarından “protestolar sırasında ses silahlarının kullanıldığı” iddialarına yanıt vermelerini istedi. Vučić, “Adalet Bakanlığı ve savcılığa sesleniyorum. Bu silahı kullananları yargılasınlar. Kullanılmadığını biliyoruz ama yine de incelensin. Ancak bu büyük yalana inanarak halkı yanıltanları da yargılasınlar” şeklinde konuştu. Belgrad’daki hastaneler de olayın ardından çok sayıda kişinin hastaneye başvurduğu iddialarını yalanladı.
