Bir Blenderın İçinde Kaçış Stratejisi
Hayal edin ki bir bozuk paranın büyüklüğüne küçüldünüz ve dev bir blenderın içine atıldınız. Sadece 60 saniye içinde çalışmaya başlayacak bu alette, kaçmak için ne yapmanız gerektiği sorusu, ilk bakışta basit görünebilir. Ancak bu sorunun cevabı, bilimsel bir bilmecenin çözümünü gerektiriyor.
PEKİ, DOĞRU CEVAP NE?
Bu soruya verilen en yaygın yanıt “zıpla” şeklindedir. Ancak bu yanıt, yüzeysel olarak bakıldığında mantıksız gibi görünebilir. Zira, blenderın duvarları, küçültülen bir insan için yaklaşık 15 kat daha yüksek olacaktır ki bu da, 8 katlı bir binanın tepesine ulaşmak anlamına gelir. Ancak bu yanıt, 17. yüzyılın ünlü bilim insanı Alfonso Borelli’nin biyomekanik alanındaki önemli keşiflerine dayanmaktadır. Borelli, farklı boyutlardaki hayvanların benzer yüksekliklere zıplayabildiğini gözlemlemişti. Örneğin, köpekler, kediler, atlar ve sincaplar gibi çeşitli hayvan türleri, vücut ağırlıkları ve boyutları değişse de ortalama olarak 1.2 metre yükseğe sıçrayabilmektedirler. Bunun nedeni, kasların ürettiği enerjinin vücut kütlesine göre ölçeklenmesidir.
İngiltere’nin Lincoln Üniversitesi’nden böcek hareketleri uzmanı Profesör Gregory Sutton’a göre, bir insan küçüldüğünde kas-kütle oranı değişir ve dolayısıyla görece daha güçlü hale gelir. Bu durum, nispeten daha yüksek zıplamanızı sağlayabilir. Ancak bu teori, uygulamada pek de işe yaramıyor…
ZIPLAMAK NEDEN ÇÖZÜM DEĞİL?
Küçülen bir insanın daha güçlü olması, onun kaçışını sağlamıyor. Zıplamak için kasların zemine enerji aktarması gerektiği unutulmamalıdır ve boyut küçüldükçe bu enerji aktarımı zorlaşır. Örneğin, uzun ve kısa boylu iki kişinin bir trambolinde zıpladığını düşünelim. Uzun kişi, daha fazla esneyerek daha fazla hız kazanabilir. Ancak kısa kişi, çok daha kısa sürede tam açılıma ulaşır ve daha az enerji aktarımı yapar. Küçük bir insan, zıplamaya başladıktan sonra yere uyguladığı kuvvetin tam olarak aktarılmadan ayaklarını yerden kesebilir. Bu durum, zıplama yüksekliğini ciddi şekilde sınırlar. Amsterdam Vrije Üniversitesi’nden biyomekanik uzmanı Dr. Maarten Bobbert, küçültülmüş bir insanın “görece yüksek” zıplayabileceğini, ancak mutlak anlamda çok yükseğe çıkamayacağını belirtmektedir. Profesör Sutton’a göre, bir bozuk para boyutuna indirgenen bir insan yalnızca 5 ila 10 cm havalanabilir; bu, blenderdan kaçmak için yetersiz bir yükseklik anlamına geliyor.
İŞE YARAYAN KAÇIŞ YÖNTEMİ HANGİSİ?
Eğer blenderdan kurtulmak istiyorsanız, doğadaki hayvanlardan ilham almanız gerekecek. Bunun için en etkili yöntem “katapult tekniği”dir. Profesör Sutton, bir lastik bant yardımıyla kendinizi fırlatmanın en iyi kaçış yolu olduğunu ifade ediyor. Çünkü bu sistem, küçük boyutlardaki canlılar için kaslardan çok daha fazla güç sağlayabilir. Bu prensip, yaylı sistemlerle çalışan böceklerin sıçrama mekanizmasına benzer. Örneğin, kurbağa zıplayan böcek (froghopper), kaslarının gücünü kullanmak yerine bacaklarındaki yay benzeri yapıları kullanarak 65.000 watt/kg güç üretebilir. Ayrıca, kapan çeneli karıncalar, çenelerini yere vurarak tam 200.000 watt/kg güçle havaya fırlayabilirler. İnsan kasları ise en fazla 100 watt/kg güç üretebilir. Bu nedenle, bir yay veya esnek bir cisim kullanarak fırlamak, kas gücüyle zıplamaktan çok daha verimli bir yöntemdir.
GOOGLE’IN BLENDER SORUSUNUN DOĞRU CEVABI NE?
Blenderdan kurtulmak için yapmanız gereken, tıpkı böcekler gibi yaylanarak sıçrayacak bir sistem oluşturmaktır. Eğer blenderın metal bıçaklarını eğip bir yay gibi kullanabilir veya bir lastik bant yardımıyla kendinizi fırlatabilirseniz, bilimsel olarak en etkili kaçış yöntemini uygulamış olursunuz.
