Vezüv Yanardağı’nın Patlamasında Camlaşma Olayı
İtalya’nın tarihi bir simgesi olan Vezüv Yanardağı’nın MS 79’daki devasa patlaması, sadece çevresindeki yaşamı değil, aynı zamanda bilimsel keşifleri de derinden etkiledi. Bu korkunç olayda hayatını kaybeden bir bireyin beyin dokusu, zamanla cam benzeri bir maddeye dönüşerek bilim insanlarının dikkatini çekti. 2020 yılında gerçekleştirilen araştırmalar sonucunda, Herculaneum kentinde bulunan bir iskeletin kafatasında siyah, cam benzeri bir maddenin varlığı tespit edildi. Yeni analizler, bu maddenin büyük olasılıkla fosilleşmiş beyin dokusu olduğunu ortaya koydu.
Uzmanlar, genç bir erkeğe ait olduğu düşünülen iskeletin, yanardağ külüyle kaplanmış bir yatakta yüzüstü yatar halde bulunduğunu belirtiyor. Detaylı incelemeler neticesinde, beynin camlaşma sürecinin, vücut dokusunun 510 santigrat derecenin üzerinde ısındıktan sonra ani bir şekilde soğumasıyla gerçekleştiği anlaşıldı. Bu olaya “vitrifikasyon” (camlaşma) adı verilmektedir.
Camlaşma Süreci Nasıl Gerçekleşiyor?
Araştırmanın baş yazarı, Roma Tre Üniversitesi’nden volkanolog Guido Giordano, “Sıvının cama dönüşmesini sağlayan asıl etken hızlı ısıtma değil, hızlı soğumadır” şeklinde açıklamada bulundu. Doğada organik malzemelerin camlaşması son derece nadir bir durumdur. Örneğin, volkanik cam olan obsidyen de, lavın suyla temas edip aniden soğuması sonucu oluşmaktadır. Ancak Vezüv’ün püskürttüğü piroklastik akıntılar, yani yüksek sıcaklıkta volkanik malzeme ve toksik gazlardan oluşan akışlar, beyin dokusunun camlaşmasına neden olamayacak kadar yavaş bir soğuma sürecine sahiptir. Bu akıntıların sıcaklığı genellikle 465 santigrat dereceyi aşmamaktadır.
Giordano’ya göre, vitrifikasyonun gerçekleşmesi, patlama sırasında ortaya çıkan aşırı sıcak kül bulutları ile mümkün olmuş olabilir. Bu tür kül bulutları, 510-600 santigrat derece sıcaklığa ulaşarak insanları anında öldürebilir ve organik dokuların hızlı bir şekilde camlaşmasına yol açabilir.
