Jules Albert Berly’nin Devrim Niteliğindeki Pnömatik Saat Sistemi
Fransız mühendis Jules Albert Berly, Paris’i daha verimli bir şekilde yönetmek ve herkesin zamanını senkronize bir biçimde kullanmasını sağlamak için devrim niteliğinde bir sistem önerdi: pnömatik saat. Bu yenilikçi sistem, şehri adeta bir saat gibi çalıştırmak için tasarlanmıştı. Hava basıncıyla çalışan bu sistem, basınçlı hava pompalardan, dövme demir borulardan ve kurşun borulardan geçerek, kauçuk tüplerle şehri saran saatlere ulaşıyordu.
Zarif tasarımlar ve teknolojinin birleşimi olan bu sistemde, kömürle çalışan buhar makineleri merkezi bir santral aracılığıyla hava kompresörlerini çalıştırıyordu. Ancak, Paris’in kalbi olan Seine Nehri, kış yağmurlarıyla taşarak, şehri sular altında bırakacak kadar yükseldi. Bu yükselme, sadece sokakları değil, aynı zamanda saat sistemini de olumsuz etkiledi.
Saatler, şehrin tüm altyapısına uyum sağlamıştı; her dakika, saatte 20 saniyelik bir basınçlı hava darbesi veriliyordu. Sokak saatlerinden tren istasyonlarına kadar her yerde saatler mükemmel bir uyum içinde çalışıyordu. Evler de bu sistemle donatılabiliyor ve Parisliler, kesintisiz bir zaman dilimi içinde yaşamlarını sürdürebiliyordu. Ancak, Seine Nehri’nin kollarından taşan kış yağmurları, nehrin su seviyesini normalden 8 metre daha yüksek bir seviyeye taşıyarak, tüm sistemi felç etti.
ŞEHİR TAMAMEN DURDU
O korkunç günde, saat 10.53’te Paris’teki tüm saatler aniden durdu. Metro tünelleri ve kanalizasyon sistemleri sular altında kaldı, yollar adeta birer nehire dönüştü. İnsanlar evlerini terk etmek zorunda kaldı; bazıları botlarla, bazıları ise geçici tahta köprülerle ulaşım sağlamaya çalıştı. Şehir neredeyse tamamen durmuştu.
Felaketin ardından, şehir yeniden toparlanmaya başladı ve sistemi onarmak için harekete geçti. Nehrin su seviyesi mart ayında normale döndüğünde, saatler yeniden çalışmaya başladı. Ancak, bu sel felaketi Paris’e yaklaşık 1,5 milyar dolar zarar verdi ve elektronik saatler, 1927 yılına kadar pnömatik saat sisteminin yerini aldı.
