Entelektüel Performans Sıralaması ve Türkiye’nin Durumu
Son yapılan araştırmalar, dünya genelinde entelektüel performans sıralamasının büyük oranda Avrupa ülkelerinin hakimiyetinde olduğunu ortaya koyuyor. Bu sıralamada yalnızca üçüncü sırada yer alan Amerika Birleşik Devletleri, ilk 10’da Avrupa dışından temsil edilen tek ülke konumunda bulunuyor. İlk sırayı ise 99.24’lük ortalama IQ seviyesi ve yüksek eğitim standartları ile İsviçre alıyor.
Bu sıralama, her ülkenin entelektüel performansını niceliksel kriterlerle değerlendirirken, zekânın yalnızca sayısal verilerle sınırlı olmadığı gerçeğini de vurguluyor. Çalışmada, yaratıcılık, kültürel zenginlik, düşünce özgürlüğü ve sosyo-ekonomik fırsatlar gibi diğer önemli unsurların bir ülkenin entelektüel gelişimini etkileyen faktörler arasında yer aldığı ifade ediliyor.
AİHM verilerine göre, ifade özgürlüğü konusunda en çok mahkum olan ülkenin Türkiye olduğu düşünülürse, bu listenin dışında kalması pek de şaşırtıcı değil. Türkiye, Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde 158’inci sırada bulunurken, Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütünün 2024 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde de 180 ülke arasında yine 158’inci sırayı alıyor.
Asgari ücretin 22 bin TL olduğu Türkiye’de, yoksulluk sınırının 72 bin TL olduğu göz önüne alındığında, ülkenin sosyo-ekonomik fırsatlar açısından da sınıfta kaldığı söylenebilir.
Öte yandan, Türkiye toplamda 3 Nobel ödülüne sahipken, listenin birinci sırasında yer alan İsviçre 32 Nobel, Amerika Birleşik Devletleri ise 256 Nobel ödülü ile dikkat çekiyor. Ancak, Nobel Ödülü adaylıklarının, bilimsel kurumlar ve akademik fonlar açısından tarihsel olarak güçlü olan Birleşik Krallık ve ABD gibi ülkeleri kayıran bir önyargıya sahip olduğu da belirtiliyor.
Özetle, bu kriterler göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye’nin bu prestijli listeye girememesi beklenen bir durum olarak değerlendiriliyor.
