Yaşlı Ağaçların Sera Gazı Emisyonlarını Emme Kapasitesi Geliştirildi
İngiltere’deki Birmingham Üniversitesi’nden bilim insanları, yaşlı ağaçların gezegenin ısınmasına yol açan sera gazı emisyonlarını yakalayarak emme kapasitelerini artırabildiklerini ortaya koydu. Yapılan araştırmada, yaşlı meşe ağaçlarından oluşan bir orman yedi yıl boyunca normalin üzerinde karbondiokside maruz bırakıldı. Ağaçların bu değişim karşısında gövde alanlarını genişleterek daha fazla karbondioksit depoladıkları gözlemlendi. Araştırmacılar, Nature Climate Change dergisinde yayımlanan bu çalışmanın, iklim değişikliğiyle mücadelede yaşlı ormanların korunmasının önemini vurgulamasını bekliyor.
Dünyada her altı saniyede bir futbol sahası büyüklüğünde birincil ormanın kaybedildiği tahmin ediliyor. Birmingham Orman Araştırmaları Enstitüsü Direktörü ve çalışmanın yazarlarından olan Profesör Rob MacKenzie, “Bunun umut verici ve olumlu bir örnek olduğunu düşünüyorum,” diyor ve ekliyor: “Bu, yerleşik ormanların dikkatli bir şekilde yönetilmesi gerektiğini gösteren bir bulgu. Yaşlı ormanlar bizim için çok önemli bir işlev yerine getiriyor. Kesinlikle onları kesmememiz gerekiyor.”
Bu çalışmanın sonuçları, Prof. MacKenzie’nin 2016’daki kuruluşundan bu yana başkanlığını yaptığı Birmingham Üniversitesi Free-Air Carbon Dioxide Enrichment (Serbest Hava Karbondioksit Zenginleştirme – FACE) deneyinin bir parçası. FACE, İngiltere’nin batısındaki Staffordshire bölgesinde 52 dönümlük bir ormanda gerçekleştiriliyor. Bu deneyin amacı, değişen iklimin ormanlık alanlar üzerindeki etkisini gerçek zamanlı olarak izlemektir. Ormanlık alanda 180 yıllık meşe ağaçları bulunuyor. Uzmanlar, 40 metreye kadar yükselen ağaçların arasına bir boru ağı yerleştirdi. Bu borular her gün ormana karbondioksit üflüyor. Uzmanlar, burada sera gazı emisyonlarını azaltmak için herhangi bir önlem alınmadığı takdirde dünyanın karşılaşabileceği koşulları yaratmayı hedefliyor.
Yedi yıl süren gözlemlerin sonucunda, FACE’te çalışan uluslararası araştırmacılardan oluşan ekip, yüksek miktarda karbondiokside maruz kalan meşe ağaçlarının daha üretken hale geldiğini tespit etti. Ağaçların gövdelerini yaklaşık yüzde 10 oranında genişleterek karbondioksidi hapsettiği gözlemlendi. Ağaçlar, havadan karbondioksidi çektiklerinde bunu değişik şekillerde kullanabiliyor. Yaprak ve kök üretimi, kısa süreli bir karbondioksit depolama yöntemi olarak değerlendiriliyor çünkü yapraklar döküldüğünde veya yeni kökler öldüğünde karbon yeniden atmosfere salınıyor. Ancak uzmanlar, ormandaki ağaçların gövdelerini genişleterek karbondioksidi yıllarca depolayabilecek hale geldiğini ifade ediyor.
‘Sihirli Değnek Değil’
Daha önce yapılan araştırmalar, genç ağaçların da karbondioksit emme oranlarını artırabildiğini göstermiştir. Ancak şimdiye kadar, yaşlı ormanların aynı uyum yeteneğine sahip olmadığı varsayılıyordu. BBC’ye konuşan Prof. MacKenzie, yaşlı ağaçların nasıl davrandığını anlamanın büyük önem taşıdığını, çünkü dünyadaki ağaç örtüsünün büyük bir kısmının yaşlı ağaçlık alanlar ve ormanlar tarafından oluşturulduğunu belirtiyor. Sonuçlar olumlu olsa da MacKenzie, “Bu kesinlikle fosil yakıt salımlarımız için sihirli bir değnek değil,” diyor ve şöyle devam ediyor: “Dünyada şimdiki hızımızla fosil yakıt yakmaya devam etmemizi sağlayacak kadar ormanlık alan yaratmamızın kesinlikle bir yolu yok.”
Birmingham Üniversitesi, karbondioksit üfleyen boruları ağaçların etrafındaki ekosistemi bozmamak amacıyla kademeli olarak ekledi. Araştırmanın süresi 2031’e kadar uzatıldı. Araştırmacılar, ağaçların bu davranışının devam edip etmeyeceğini görmek için onları izlemeye devam edecek. ABD’deki Tennessee Üniversitesi’nde profesör ve çalışmanın yazarlarından biri olan Dr. Richard Norby, “FACE deneyinin devam etmesi çok önemli çünkü tepkilerin zaman içinde değişebileceğini biliyoruz. Daha uzun süreli veriler, sonuçlara olan güvenimizi artırır,” diyor. Araştırmacılar ayrıca, yüksek karbondioksit seviyelerinin ağaçların ömrü ve böcekler gibi diğer canlılar üzerindeki etkilerine de bakmayı umuyorlar. Bu deneyi yürütürken bilim insanları, farklı hava koşullarının bir sonucu olabilecek bazı böcek türlerinde bir artış gözlemlediklerini de ifade ediyorlar.
- Karbon yakalama teknolojisi nedir ve dünyayı kurtarabilir mi?
- İklim değişikliği konusunda 5 yanlış iddia
- Ormanlara yasal haklar verilebilir mi, tüzel kişiliği olan ormanlar var mı?
