Event Horizon Teleskobu ile Yeni Ufuklar
Event Horizon Teleskobu (EHT), son birkaç yıl içinde evrenin en gizemli varlıklarından ikisi olan süper kütleli kara deliklerin gölgelerinin ilk görüntülerini elde ederek bilim tarihine adını yazdırdı. Görüntülenen bulanık turuncu parıltı, ilk bakışta belirsiz görünebilir, ancak bu başarı, gezegenimizin farklı noktalarındaki teleskopların bir araya gelmesiyle mümkün oldu ve tam anlamıyla teknik bir zaferdi.
Şimdi, bu çığır açan ekip, çözünürlüğü artırmak için yeni yollar arayışında. Atacama Büyük Milimetre/Milimetre-altı Dizisi (ALMA) dahil olmak üzere, İspanya, Hawai ve Şili’deki teleskopları bir araya getirerek, evrenden gelen sinyalleri 345 GHz frekansında ölçmeyi başardılar. Bu yeni teknikle, süper kütleli kara deliklerin görüntülerinin hassasiyetini en az %50 oranında artırabileceklerine inanıyorlar.
NASA’nın Jet İtiş Gücü Laboratuvarı’ndan makalenin eş yazarı Alexander Raymond, bu gelişmeyi şöyle değerlendiriyor: “EHT ile 230 GHz’de radyo dalgalarını tespit ederek kara deliklerin ilk görüntülerini elde ettik, ancak bu görüntülerde kara deliğin yerçekiminin bükülen ışıkla oluşturduğu parlak halka hala bulanık görünüyordu. Çünkü görüntüleri ne kadar keskin yapabileceğimizin mutlak sınırlarına ulaşmıştık.” Raymond, bu yeni aşamanın, daha keskin ve detaylı görüntüler elde edilmesini sağlayacağını vurgulayarak, “Bu, muhtemelen daha önce tahmin edilen ve belki de tahmin edilmeyen yeni özelliklerin açığa çıkmasına yol açacaktır.” ifadesini kullanıyor.
Ancak bu yeni yaklaşım henüz somut bir görüntü elde etmemiş durumda. Çünkü mevcut araçlarla düzgün bir görüntü elde etmek için gereken ince ayarları yapmak oldukça zorluydu. Ekip, ayrıntıları 19 mikrosaniye aralıklarla ölçerek, Ay’ın yüzeyinde bir madeni paranın boyutlarındaki bir nesneyi görebilecek kadar hassas bir çalışma gerçekleştirdi. Bu buluş, o kadar heyecan verici ki, ekip bunun yeni keşiflere kapı aralayacağından emin.
Sheperd “Shep” Doeleman, CfA ve SAO’da astrofizikçi olarak görev yapmakta ve EHT’nin Kurucu Direktörü. Doeleman, bu buluşun önemini vurgularken, “Bunun büyük bir keşif olduğunu anlamak için, siyah-beyaz fotoğraflardan renkliye geçişte elde ettiğiniz ekstra ayrıntı patlamasını düşünün.” diyor. Ayrıca, “Bu yeni ‘renkli görüş’, Einstein’ın kütle çekiminin etkilerini, kara delikleri besleyen sıcak gaz ve manyetik alanların galaktik mesafeler boyunca fırlattığı güçlü jetleri ayırt etmemize olanak tanıyacak.” şeklinde ekliyor.
Bu çalışma ile ilgili makale, The Astronomical Journal’da yayınlandı.
