Jüpiter’in Volkanik Uydusu Io’da Yeni Bir Keşif
Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni Jüpiter’in en dikkat çekici uydularından biri olan Io, volkanik aktiviteleri ile adeta bir doğa harikası. Bu küçük, ama etkileyici uydu, volkanik olarak en aktif yer olma unvanını elinde bulunduruyor ve 30 yıl içinde yeni bir volkanın doğduğuna dair kanıtlar ortaya çıkmış durumda.
Io, NASA’nın 1990’ların sonlarında gönderdiği Galileo uzay aracı tarafından yakından incelendi. Ancak, Jüpiter’i araştırmakta olan Juno uzay aracı, son aylarda Io’nun yanından birkaç kez geçerek bu volkanik dünyayı yeniden gözlemleme fırsatı buldu. Juno, JunoCam ve kızılötesi sensörleri ile bu eşsiz uyduya dair etkileyici fotoğraflar çekti.
Bilim insanları, Juno ve Galileo görevleri arasındaki görüntüleri karşılaştırarak, 1997 yılından bu yana yeni bir volkanın ortaya çıktığını keşfettiler. Io, yüzlerce aktif volkan barındırıyor ve en son ortaya çıkan bu volkan, Io’nun ekvatorunun hemen güneyinde yer alıyor. Juno’nun çektiği görüntüler, 32.400 kilometrekarelik bir alana yayılan yeni lav akıntılarını ve volkanik birikintileri gözler önüne serdi.
Juno, 2023 ve 2024 yılları arasında Io’nun yakınından üç geçiş gerçekleştirdi ve bu süreçte uyduya dair yaklaşık 20 yakın çekim renkli görüntü elde etti. Bu çekimlerde, Io’nun yüzeyinde son 27 yıl içinde meydana gelen birçok değişiklik görüldü. En çarpıcı değişikliklerden biri, yeni lav akıntıları ve yüzey birikintilerinin varlığıydı. Ayrıca, aktif volkanlardan yayılan dokuz püskürme, Io’nun yüzeyinde dikkat çekici bir şekilde dağılım gösterdi.
İlginç bir şekilde, yeni volkan, 1997’de keşfedilen ve Kanehekili olarak adlandırılan bir başka volkanik özelliğin doğusunda konumlanıyor. Ancak, bu yeni volkanın ismi henüz belirlenmedi. Bu etkileyici bulgular, bu hafta Berlin’de düzenlenen Europlanet Bilim Kongresi’nde (EPSC) bilim dünyasına sunuldu ve Io’nun volkanik aktivitesine dair heyecan verici yeni bilgiler sağladı.
