2024’teki Sıcaklık Anomalileri ve İklim Değişikliği
2024 yılı, 2023’ün olağanüstü sıcaklıklarını geride bırakarak yeni bir sıcaklık rekoruna doğru ilerliyor. Ancak, bu yıl bazı bölgeler, iklim modellerinin ve bilim insanlarının açıklamakta zorlandığı ilginç bir fenomenle karşı karşıya kalıyor. ABD ve Avusturya’daki araştırmacılar, küresel ısınma modellerini aşan yoğun sıcak hava dalgaları yaşayan yerleri vurgulayan ilk dünya haritasını oluşturdu. 26 Kasım’da PNAS‘ta yayınlanan bu çalışmada, Antarktika hariç her kıtada bulunan açıklanamayan sıcak noktalar detaylı bir şekilde incelendi.
Columbia İklim Okulu’nun açıklamasına göre, bu sıcak hava dalgalarının korkutucu bir sonucu olarak on binlerce insan hayatını kaybetti ve kuraklık ile orman yangınları gibi felaketler yaşandı. Avusturya’daki Uluslararası Uygulamalı Sistemler Analizi Enstitüsü’nden çalışmanın başyazarı Kai Kornhuber, “Bu, tam olarak anlayamayabileceğimiz fiziksel etkileşimlerin sonucu olan aşırı eğilimlerle ilgili” diyerek durumu özetliyor. Kornhuber, “Bu bölgeler geçici seralara dönüşüyor.” ifadesiyle, iklim değişikliğinin etkilerini vurguluyor.
Columbia liderliğindeki ekip, çoğu son beş yılda meydana gelmiş olsa da, son 65 yıldaki beklenmedik sıcak hava dalgalarına odaklandı. Bu çalışma, sıcaklık artışının hızla yükseldiği ve tekrar eden rekorlar kırdığı bölgeleri belirlemeyi amaçlıyor. Örneğin, 2021’de ABD Pasifik Kuzeybatısı ve güneybatı Kanada’da dokuz gün süren bir sıcak hava dalgası, bazı yerlerde günlük sıcaklık rekorlarını 30 derece santigrat gibi etkileyici bir farkla aştı.
Haritaya daha geniş bir perspektiften baktığımızda, sıcak noktaların yoğunlaştığı yerler arasında şunlar yer alıyor:
- Orta Çin
- Japonya
- Kore Yarımadası
- Arap Yarımadası
- Doğu Avustralya
- Afrika’nın bazı bölgeleri
- Kanada’nın Kuzeybatı Toprakları
- Yüksek Arktik adaları
- Grönland’ın kuzeyi
- Güney Amerika’nın güney ucu
- Sibirya’nın bazı bölgeleri
Bu sıcak noktaların en çarpıcı olanı ise, klima kullanımının ABD’dekinden daha düşük olduğu kuzeybatı Avrupa olarak dikkat çekiyor. Çalışmada, bu bulguların iklim modellerinin küresel ortalama sıcaklık değişimleri ile bölgesel iklim riskleri arasındaki ilişkilere dair yeterli tahminler sağlayıp sağlamadığı konusunda ciddi sorular doğurduğu vurgulanıyor. Başka bir deyişle, artan ortalama küresel sıcaklık, modellerin öngördüğü şekilde belirli yerel iklimlerin aşırı sıcaklık gerçekliğini yansıtmayabilir.
Daha ilginç bir durum ise, bu sıcak hava dalgalarının her yerde meydana gelmemesi. Kuzey-orta Amerika Birleşik Devletleri, güney-orta Kanada ve Güney Amerika’nın bazı kısımlarıyla Sibirya, Kuzey Afrika ve Kuzey Avustralya’nın büyük bir kısmında sıcaklıklar yükselse de, bu bölgelerdeki zirveler, modellerin tahmin ettiğinden daha düşük kalıyor. Bilim insanları bu farklılıkların nedenini henüz bilmiyor.
Kornhuber liderliğindeki önceki bir çalışma, Avrupa ve Rusya’daki sıcak noktalardan kuzey jet akımındaki değişimlerin sorumlu olabileceğini öne sürmüştü. Ancak, yeni araştırma bu teorinin tüm aşırılıkları açıklamadığını gösteriyor. Columbia Üniversitesi lisansüstü öğrencisi Samuel Bartusek liderliğindeki 2021 yılında yapılan başka bir çalışmada, 2021 Pasifik Kuzeybatısı/Güneybatı Kanada sıcak hava dalgasının arkasındaki faktörler arasında jet akımlarındaki benzer kesintiler, buharlaşacak su rezervleri olmayan kuruyan bitki örtüsü ve Pasifik Okyanusu yüzeyinden karaya ısı taşıyan atmosferik olaylar yer alıyor.
Kornhuber, “Benzeri görülmemiş doğaları nedeniyle, bu sıcak hava dalgaları genellikle çok ciddi sağlık etkileriyle ilişkilendirilir ve tarım, bitki örtüsü ve altyapı için felaket olabilir.” diyerek bu duruma dikkat çekiyor ve ekliyor: “Biz onlar için yaratılmadık ve yeterince hızlı uyum sağlayamayabiliriz.”
