Proje Başlangıcı ve Amaçları
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) Bitki Bilimi ve Teknolojisi Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde, acı biberin mide rahatsızlıklarına yol açabileceği düşüncesiyle biberde acılığa neden olan “genin susturulması”na yönelik çalışma başlatıldı. Yürütülen çalışmalar, TÜBİTAK tarafından da desteklendi. Proje kapsamında, CRISPR/Cas9 genom düzenleme teknolojisi kullanılarak biberdeki acılığı yok edip diğer aromatik özellikleri koruyarak yeni bir tatlı biber çeşidi oluşturmayı hedeflendi.
Genom Düzenleme Süreci ve Teknoloji
Çalışmalarda, biberde ısıdan sorumlu “Pun1” geninin genomu yeniden düzenlenerek ürünün acılık özelliği bastırıldı. Prof. Dr. Sami Doğanlar, gen susturmanın belirli hücre tiplerinde veya dokularda ürünlerine ihtiyaç duyulmayan genleri bastırmak için kullanılan bir teknik olduğunu belirtti. CRISPR/Cas9 genom düzenleme sistemi, biber ıslahında yeni bir dönemi başlattı ve ürün geliştirme süreçlerini hızlandırarak daha yüksek verim ve kalite özelliklerini aktarılmasını sağladı.
Çalışmanın Sonuçları ve Beklentiler
Proje kapsamında elde edilen biberler fenotipik olarak incelenmiş, tadına bakılmış, dizilenmiş ve mutasyonları belirlenmiştir. Öğretim Görevlisi Dr. Hatice Şelale Yıldız, yaptıkları DNA dizileme çalışmalarında hedef genlerde değişiklik tespit ettiklerini ve genetik olarak bu değişiklikleri gözlemlediklerini aktardı. Proje ekibi, kısa süre içinde bu çalışmanın meyvelerini görmeyi ummaktadır.
CRISPR teknolojisi: Canlıların DNA’larında hedefli ve hassas değişiklikler yapmasına imkan sağlayan bir gen düzenleme yöntemi olan CRISPR/Cas9, ilaç, tarım, sanayi, halk sağlığı gibi alanlarda kullanılmaktadır.
