Gizemli Tabletin Keşfi: Antik Bir Dilin İzleri
Gürcistan’ın Dmanisi bölgesinde yer alan bir gölün kıyısında, yerel balıkçılar tarafından keşfedilen bir taş tablet, tarihin tozlu sayfalarından fısıldayan antik bir yazıt içeriyor. Bu tablet, daha önce hiç görülmemiş bir dilde yazılmış ve araştırmacıların dikkatini çekmeyi başarmıştır. 2021 yılının sonbaharında, Bashplemi Gölü’nde yapılan bu keşif, bölgedeki tarih meraklılarını heyecanlandırdı. Balıkçılar, tabletin üzerindeki kirleri temizlemek için demir bir çivi kullandılar; fakat bu işlem sırasında tabletin üzerindeki yazıya zarar vermemiş olmaları büyük bir şans oldu.
Tablet, araştırmacılara ulaşmasının ardından, kökeni ve yazıldığı dönem hakkında birçok spekülasyon doğurdu. Bilim insanları, tabletin Geç Tunç Çağı veya Erken Demir Çağı’na ait olabileceğini düşünüyor. Fakat, metni inceleyen araştırmacılar, “Bashplemi yazıtı, genel olarak bizim bilmediğimiz bir yazıyı tekrarlamıyor” şeklinde bir açıklama yaparak, bu gizemli metnin ne kadar özgün olduğunu vurguluyor. Ayrıca, kullanılan sembollerin birçok farklı coğrafyadan, özellikle Orta Doğu, Hindistan, Mısır ve Batı İberya gibi uzak ülkelerin yazıtlarına benzediği belirtiliyor.
Yeni Bir Alfabenin İzleri
Bu tablet, bilmediğimiz bir alfabeye mi ait? Araştırmalar, tabletin yüzeyinde toplamda 60 karakter bulunduğunu ve bunların 39’unun benzersiz semboller olduğunu ortaya koydu. Bu durum, tabletin yeni bir alfabenin parçası olabileceğini düşündürüyor. Yazıt, yedi satıra bölünmüş ve metnin yatay olarak okunması gerektiği tahmin ediliyor. Ancak, metnin sağdan sola mı yoksa soldan sağa mı okunması gerektiği henüz netlik kazanmadı.
Bilim insanları, yazıtı Orta Doğu ve Akdeniz’deki 20’den fazla antik yazılı dille karşılaştırarak, bu işaretlerin M.Ö. 4. binyılda Gürcistan ve İberya’da ortaya çıkan Proto-Kartvel yazısına benzerlik gösterdiğini belirlediler. Ayrıca, Colchian runları ve Gürcü Mrgvlovani alfabesi olarak bilinen diğer Bronz Çağı Gürcü sembolleriyle de bazı benzerlikler olduğu ifade ediliyor. Araştırmacılar, “Fenike, Aramice ve Yunan alfabeleriyle benzerliklerin bulunması, bölgedeki bu dillerin iyi bilinmesi nedeniyle şaşırtıcı değil” diye ekliyorlar.
Gizemli Yazıtın Anlamı ve Tarihi
Yazıtın gizemini çözmek için araştırmacılar, karakterleri mikroskop altında analiz ederek, her harfin konturlarını belirlemek için konik bir delici kullandılar. Sonrasında ise çentiklerin düz ve yuvarlak başlı bir alet ile birleştirildiğini keşfettiler. Yazıtın kesin tarihini belirlemek imkansız olsa da, tabletin bulunduğu bölgede keşfedilen diğer Bronz ve Demir Çağı eserleri, tabletin birkaç bin yıl öncesine ait olabileceğini gösteriyor.
Araştırmacılar, metnin henüz çözülememiş içeriğinin “askeri ganimetleri, önemli bir inşaat projesini veya bir tanrıya adak sunmayı temsil ediyor olabileceğini” tahmin ediyor. Bu ilginç çalışma, Journal of Ancient History and Archaeology (Antik Tarih ve Arkeoloji Dergisi) üzerinde yayımlandı.
