Christoph Daum’un Hayatı ve Mirası
Alman futbolunun unutulmaz isimlerinden biri olan Christoph Daum, kanserle verdiği zorlu mücadelenin ardından hayatını kaybetti. Hem Türk hem de Alman futboluna yıllarca damgasını vurmuş, sahalarda gösterdiği enerji ve tartışmalı yöntemleriyle tanınan bir teknik direktördü. 1953 yılında Zwickau, Saksonya’da dünyaya gelen Daum’un hayatı, daha çocuk yaşlarda büyük zorluklarla şekillendi. Beş yaşında, büyükannesiyle birlikte Doğu Almanya’dan Batı Berlin’e kaçtı; bu kaçış, onun için tehlikelerle dolu bir serüvenin başlangıcıydı.
Daum, hayatı boyunca birçok engeli aşmayı başardı. Futbolculuk kariyeri bekleneni veremese de, teknik direktörlük kariyerine başladığında adından sıkça söz ettirmeye başladı. 1986 yılında Köln’ün başına geçtiğinde, takımı Bundesliga’da istikrara kavuşturdu ve kısa süre içinde zirveye oynayan bir ekip haline getirdi. Hem sıra dışı giyimi ve bıyıklarıyla hem de alışılmadık yöntemleriyle sürekli manşetlerde yer aldı.
KIRIK CAM OLAYI
Daum’un en dikkat çekici yöntemlerinden biri, oyuncularını ve kendisini yalınayak cam parçaları üzerinde yürütmesiydi. Bu olay, Leverkusen’de gerçekleşti ve birçok kişi bu yöntemin, “Zorlukların üstesinden gelmeye yardımcı olduğunu” savundu. Diğerleri ise “Tamamen saçmalık ve kendi reklamını yapma amacı taşıyor” eleştirisini yöneltti. Daum, eleştirileri umursamadı ve bu yönteminin ardındaki motivasyonu internet sitesinde açıklamaya devam etti. Amacı, insanlara potansiyellerini keşfetmeyi ve büyük başarılar elde etmeyi öğretmekti.
Duisburg’da büyüyen Daum, Köln’ün genç teknik direktörü olarak hızla Bundesliga’nın en çok konuşulan isimlerinden biri haline geldi. 1989 yılında ZDF spor stüdyosunda Bayern Münih’in teknik direktörü Uli Hoeness ile girdiği tartışma ise hafızalardan silinmedi: “Seninle aynı abartı seviyesine ulaşmak için 100 yaşına kadar yaşamam gerekir.” Bu tartışma, Hoeness’in vergi suçlarından hapse girmesiyle sona erecek olan efsanevi bir rekabetin başlangıcıydı.
KOKAİN DARBESİYLE ZİRVEDEN DİBE
1992 yılında Stuttgart’ın başında Almanya Kupası’nı kazanarak önemli bir başarıya imza attı. Ancak, 2000 yılında Leverkusen’in başında son maçta şampiyonluğu kaybettiğinde yaşadığı duygusal çöküş, daha büyük bir yenilginin habercisiydi. O yıl, Almanya Milli Takımı için bir Avrupa Şampiyonası felaketi yaşandı. Daum, bu noktada kurtarıcı olarak görülüyordu. O dönemde Nagelsmann, Tuchel ve Klopp gibi genç teknik direktörlerle birlikte yenilikçi yöntemleri ve etkileyici konuşmalarıyla dikkat çekiyordu. Fakat, Leverkusen antrenörü olarak görev yaparken, milli takımın başına geçmesi beklenirken, Uli Hoeness’in kamuoyuna açıkladığı gizli kokain kullanımı tüm hayallerini yıktı.
Daum, bu iddiaları bir saç örneği ile çürüteceğini söylemişti; ancak test sonucu pozitif çıkınca DFB Başkanı Gerhard Mayer-Vorfelder, Daum’la yapılan el sıkışma anlaşmasını iptal etti. “Bunu yapıyorum çünkü vicdanım tamamen rahat” ifadesiyle hafızalara kazınan basın toplantısı, 9 Ekim 2000’de gerçekleşti ve Federal Almanya’nın kültürel bir simgesi haline geldi.
“ARTIK DİNLENMEYE GELDİ”
Yaşadığı bu zorlu süreçlere rağmen, Daum başka yerlerde başarıya ulaşmayı başardı. Üç kez Türkiye’de (2 Fenerbahçe, 1 Beşiktaş), bir kez Avusturya’da (Austria Wien) şampiyonluk yaşadı. Fenerbahçe ile iki kez son hafta şampiyonluğu kaçırsa da, sarı-lacivertli taraftarların en sevdiği hocalardan biri olmayı başardı. Mayıs 2022’de ilk metastazlar dördüncü torakal vertebrada, ardından akciğerlerde tespit edildi. New York’a yaptığı bir seyahat sırasında neredeyse komaya girecekti. Ekim 2023’te 70. doğum gününe kadar 22 kez kemoterapi gördü. Tüm bu zorluklara rağmen doğum gününü Köln’de, eşi Angelica ve sevdikleriyle birlikte kutladı. Daum, hayatını sonuna kadar dolu dolu yaşamak istediğini her fırsatta dile getirdi. Ona sık sık ölümü düşünüp düşünmediği sorulduğunda ise, “Neden düşüneyim? Nasıl olsa hepimiz için geliyor. Ölmeden önce hayattan en iyi şekilde yararlanmayı tercih ederim” yanıtını verdi. Bir gün mezar taşına ne yazılması gerektiği sorulduğunda ise kısa bir süre düşündü ve şu cevabı verdi: “Artık dinlenmeye geldi.”
“KANSER YANLIŞ BEDENİ SEÇTİ”
Daum’un kanserle mücadelesindeki kararlılığı dikkat çekiciydi. “Kanser yanlış bedeni seçti” sözleri, onun azmini ve gücünü simgeliyordu. Kanserle olan bu zorlu savaş, aslında tüm hayatını yansıtan bir sembol gibiydi. Çocukluğunda bile, kendisinden çok daha büyük ve güçlü sınıf arkadaşlarına karşı durabiliyordu. Uzun yıllar boyunca bu mücadelede direndi; ancak sonunda savaşı kaybetti. Cumartesi günü, 70 yaşında, sevdiklerinin yanında hayata veda etti. Hayatının sonuna doğru, Bundesliga’daki teknik direktörlük döneminde ve Türkiye’deki uzun kariyeri boyunca kırdığı herkesle barış içinde ayrılmayı başardı.
TÜRKİYE VE ATATÜRK SEVGİSİ
“Ben Türk dostu değil, yarı Türk’üm.” sözleriyle Türkiye’ye olan sevgisini ifade eden Daum, ülkemizdeki uzun yılları boyunca herkesin gönlünde taht kuran nadir futbol kişiliklerinden biri oldu. Maçlardan önce İstiklal Marşı okuyan, Mustafa Kemal Atatürk rozetini yakasından hiç çıkarmayan bir Alman teknik direktör olarak hatırlanacak. Türkiye’yi son ziyaretlerinden birinde “Atatürk, dünyanın gelmiş geçmiş en büyük reformcu liderlerinden biridir. Atatürk hakkında okuduğum çok şey var. Çok sevdiğim ve saydığım bir liderdir. Birçok önemli reformu kısa sürede gerçekleştiren çok değerli ve büyük bir insan.” sözleriyle Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusuna olan saygısını dile getirmişti.
HOENESS: HİÇBİR TARTIŞMADAN KAÇMADI
Daum’un kariyerinde önemli bir yer tutan Uli Hoeness, bir dönem Daum’un kokain kullandığını kamuoyuna açıkladı. Ancak zamanla aralarındaki buzlar eridi ve ikili, yıllar içinde barıştı. Hoeness, Bayern Münih’in resmi internet sitesinde duygularını şu sözlerle dile getirdi: “Christoph Daum, hayatı boyunca hiçbir tartışmadan kaçmadı, ancak biz ikimiz de uzun zaman önce barıştık ve ölüm haberi beni derinden sarstı. Hastalığına karşı cesurca savaştı ve bu konudaki açık tutumuyla birçok insanı cesaretlendirdi. Sonunda, son savaşını kazanamadı ama Alman futbolu onu her zaman her şeyini veren bir insan olarak hatırlayacak.”
CALMUND: İYİ BİR ARKADAŞIMI KAYBETTİM
Daum’un bir başka önemli dostu olan Reiner Calmund, Leverkusen’de uzun yıllar birlikte çalıştı. Daum’un ölümünü derin bir üzüntüyle karşıladı. Bild’e gözyaşları içinde verdiği röportajda, “Christoph, Wolfgang Bosbach ve ben Avrupa Şampiyonası’nın son iki haftasında bir tekne gezisindeydik ve dersler verdik. Harika bir geziydi, insanlar coşkuyla doluydu. Bu çok acı bir kayıp. İyi bir arkadaşımı kaybettim. Christoph için bu durum bir teselli.” dedi.
VÖLLER: HEP YOL GÖSTERİCİ OLDU
Leverkusen dönemindeki bir diğer yakın dostu ise DFB Spor Direktörü Rudi Völler oldu. 1990 Dünya Kupası’nın kazananlarından biri olan Völler, Daum hakkında şunları söyledi: “Christoph Daum, en parlak dönemlerinde zamanının çok ötesindeydi. Hem bir antrenör hem de bir insan olarak çoğu zaman kutuplaştırıcıydı ama başarıları her zaman sıkı çalışmanın ve olağanüstü bir tutkunun sonucuydu. Bayer 04 Leverkusen’deki ilk yıllarımda ondan çok şey öğrendim ve bu bilgiler sonraki görevlerimde hep yol gösterici oldu.”
Başarılı Bundesliga kariyerine 1986 yılında FC Köln’de adım atan Daum için Köln Başkanı Werner Wolf, “Christoph Daum sadece iki kez teknik direktörümüz olmadı, aynı zamanda dizginlenemez hırsıyla Bundesliga’da efsaneleşti. Onun hareketleri, büyük bir özgüvenle karakterize edilirdi. Kansere karşı da aynı kararlılıkla savaştı. Henüz 70 yaşında aramızdan ayrılması büyük bir üzüntü. Bu zor zamanlarda ailesine ve tüm dostlarına güç diliyoruz.” dedi.
FENERBAHÇE’DEN DAUM ÖZEL YAYINI
Christoph Daum’un vefatı, yalnızca Almanya’da değil, kariyerinde önemli bir yer edindiği Türkiye’de de derin bir üzüntü yarattı. Fenerbahçe (2003-2006 ve 2009-2010), Beşiktaş (1994-1996 ve 2001-2002) ve Bursaspor’da (2013-14) teknik direktörlük yapan Daum, Türk futbolseverlerin de saygısını kazanmış bir isimdi. Başta Fenerbahçe ve Beşiktaş olmak üzere birçok kulüp Daum için başsağlığı mesajı yayınladı. Sarı-lacivertli kulübün televizyon kanalında, Alman hoca için özel bir yayın yapıldı. Daum’la birlikte Fenerbahçe’de görev yapan birçok ünlü isim, canlı yayına katılarak Alman hoca için övgü dolu sözler sarf etti.
