Vergi Affı ve Türkiye’nin Ekonomi Politikaları
Türkiye, son 22 yıl içinde 14 ayrı vergi affı yasası çıkararak dikkat çekici bir uygulama sergilemiştir. 1923-2002 yılları arasında ise toplamda 26 af yasası yürürlüğe girmiştir. Bu durum, iktidarın sürekli olarak vergi affı düzenlemeleri yapma eğilimini göstermektedir.
CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, bu durumun sürdürülemez olduğunu ifade ederek, “Neredeyse bir buçuk yılda bir af kanunu çıkarılmıştır. Böyle bir ortamda sağlıklı işleyecek bir vergi sistemi kurmak ve mükellefin vergilerini düzenli ödemesini sağlamak mümkün değildir” şeklinde konuşmuştur.
Türeli, mevcut vergi torba teklifinin Anayasa Mahkemesi (AYM) kararlarını hiçe saydığını vurgulayarak, teklifin Plan ve Bütçe Komisyonu’nda eklenen iki maddeye dikkat çekmiştir. Bu maddelerden birinin, emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta olan kişilerin Kızılay’da görev yapmaları durumunda emekli aylıklarını almaya devam etmelerine ilişkin düzenlemeyi içerdiğini belirtmiştir. Daha önce bu tür düzenlemelerin Yeşilay Cemiyeti, Türkiye Maarif Vakfı ve Yunus Emre Vakfı gibi vakıflar için getirildiğini, ancak AYM’nin bu düzenlemeleri iptal ettiğini ifade etmiştir.
‘Dağ Fare Doğurdu’
Türeli, düzenlemenin “dağ fare doğurdu” benzetmesiyle özetlenebileceğini dile getirerek, vergi harcamalarının, yani istisna, muafiyet ve indirimler nedeniyle vazgeçilen vergilerin tutarının giderek arttığına dikkat çekmiştir. Türeli, şunları eklemiştir:
- “2022 yılında bütçe açığı 1 trilyon 375 milyar lira iken, vazgeçilen vergiler 1 trilyon 477 milyar liraya ulaşmıştır. Bu durum, vergi harcamaları, istisna ve muafiyetler olmasaydı Türkiye’nin bütçe fazla vereceğini göstermektedir.”
- “2024 yılı için bütçe açığının 2.6 trilyon lira olarak öngörüldüğü, vergi harcamasının ise 2.2 trilyon lira olması beklenmektedir.”
- “2006 yılında gayrisafi yurtiçi hasılanın yüzde 1’ini oluşturan vergi harcamaları, 2019 yılında yüzde 4’e, 2024’ten itibaren ise yüzde 5’i geçmiştir.”
Bu veriler, Türkiye’nin vergi politikalarının sürdürülebilirliği ve ekonomik denge açısından tartışmalıdır.
