Mehmet Uçum’dan AYM Kararına Eleştiri
Cumhurbaşkanı Başdanışmanı ve Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu Başkanvekili Mehmet Uçum, TİP Hatay Milletvekili Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşürülmesiyle ilgili Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) Resmi Gazete’de yayımlanan kararını eleştirdi. Uçum, “AYM çoğunluğu, ısrarla adli yargının en üst karar organı olan Yargıtayca verilen ve aşamalardan geçmiş kararı kesinleştiren onama kararını keyfi olarak reddetmektedir. AYM çoğunluğunun TBMM’nin milletvekilliğinin düşmesine ilişkin tamamlama merasimini göz ardı etmesi, Anayasa’nın 85’inci maddesine açıkça aykırıdır” şeklinde konuştu.
Resmi Gazete’de yayımlanan AYM kararına göre; Gezi davasından 18 yıl hapis cezasına mahkum edilen TİP Hatay Milletvekili Şerafettin Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşürülmesiyle ilgili kararın “yok hükmünde” olduğu ve bu nedenle Yargıtay tarafından verilen kararın TBMM Genel Kurulu’nda okunmasıyla vekilliğinin düşmüş sayılamayacağı ifade edildi.
Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Mehmet Uçum, sosyal medya hesabından yaptığı değerlendirmede, “Anayasa Mahkemesi çoğunluğunun önceki ihlal kararlarını gerekçe göstererek ilgili milletvekilinin hükümlü olduğu dosya kararının kesinleşmediği sonucuna ulaşması, pozitif hukuku tanımamak demektir. AYM, adli yargının en üst organı olan Yargıtayca verilen ve aşamalardan geçmiş kararı kesinleştiren onama kararını keyfi olarak reddetmektedir” dedi.
Uçum, AYM’nin TBMM’nin milletvekilliğinin düşmesine ilişkin tamamlama merasimini göz ardı etmesinin Anayasa’nın 85. maddesine aykırı olduğunu belirtti. “85. madde gereğince, ‘Milletvekilliğinin kesin hüküm giyme… halinde düşmesi, bu husustaki kesin mahkeme kararının Genel Kurula bildirilmesiyle olur’ hükmü Anayasa Mahkemesi’nin denetimi dışındadır. Bu merasim tamamlanmış ve milletvekilliği düşmüştür. Bu merasimin, isterse eylemli iç tüzük değişikliği gibi uydurma bir gerekçeyle başvuru olsun, AYM tarafından denetimi Anayasa gereği asla mümkün değildir” diye ekledi.
Uçum, AYM’nin muhalefet şerhinde detaylı bir şekilde açıklanan meselede, AYM çoğunluğunun başvuruyu ele alma yönteminde keyfi davrandığını ve Anayasanın 84. maddesinin ikinci fıkrasına ve 85. maddede getirilen AYM denetimi yasağını dikkate almadığını vurguladı. “Bu nedenle azınlık görüşünde isabetle ifade edildiği gibi, başvuruya görevsizlik nedeniyle ret kararı verilmesi gerekirken, karar verilmesine yer olmadığı kararı verilmesi bir hukuksuzluk halidir. AYM çoğunluğu, bu kararla pozitif hukukun dışına çıkmış, keyfilik alanına geçmiştir” dedi.
‘Hiçbir Mercinin AYM’nin Kararına Göre İşlem Yapma Mecburiyeti Yok’
Uçum, AYM’nin keyfi olarak nitelendirdiği kararının hukuk camiasında karşılığı olmayacağını belirterek, “AYM çoğunluğu, karar verilmesine yer olmadığına karar vererek aslında hukuken etkisi olmayan bir karar vermiştir. Hiçbir ilgili merci hukuken AYM’nin bu kararına göre hareket etmek veya işlem yapmak mecburiyetinde değildir. Bu karara göre bir işlem yapma imkanı da yoktur. Dolayısıyla hukuki mana açısından sorunlu, hukuki icra açısından yok hükmünde olan AYM çoğunluk kararının gerekçesine bakarak birtakım sonuçlar çıkarmaya çalışmak veya çağrılar yapmak beyhude çabadır. En azından şuna dikkat edilmesi gerekir; gerekçe hüküm değildir. Gerekçenin tek başına hiçbir icrai etkisi olmaz. Bu nedenle konuya iyi çalışmadan aceleyle hatalı ve yanlış mesajlar atmamaya özen gösterilmesi gerekir” değerlendirmesinde bulundu.
AYM Çoğunluğu Mahkemenin İçtihadını da Tanımıyor
Uçum, AYM’nin daha önce hükümlü milletvekillerine ilişkin kararlarına atıfta bulunarak, “Hükümlü milletvekillerine ilişkin yapılan başvurulardaki içtihadı, ‘yetkisizlik sebebiyle ret’ şeklindeydi. Aşağıda bilgileri verilen 3 dosyada da yetkisizlik sebebiyle ret kararı verilmişti. Peki, şimdi ne değişti de AYM çoğunluğu mahkemenin içtihadını sürdürmek yerine, ‘karar verilmesine yer olmadığına’ karar veriyor? AYM çoğunluğu, açık anayasa hükümlerini tanımadığı gibi mahkemenin içtihadını da elinin tersiyle itiyor. Bu yaklaşımla verilen bir kararın hukuk adına savunulması asla mümkün değildir” ifadelerine yer verdi.
Uçum, paylaşımında ayrıca AYM’nin 2020 ve 2021 yıllarında Ömer Faruk Gergerlioğlu, Leyla Güven ve Musa Farisoğulları hakkında verdiği kararlarına da yer verdi.
