İstanbul Barosu, sosyal medya platformu Instagram’ın erişime kapatılmasıyla ilgili önemli bir açıklama yaptı. Açıklamada, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından gerekçe olarak öne sürülen ‘katalog suçlar’ ile ilgili olarak, “Platformun hangi eylemi sebebiyle suç işlediği ve/veya neden erişim engelleme kararı verildiği açıklanmamıştır.” ifadeleri kullanıldı.
Açıklamanın devamında şu ifadeler yer aldı:
- Sosyal ağ platformları, Türkiye’de geniş bir kesim tarafından haber alma ve düşünce ile görüşlerin ifade edilmesi amacıyla yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
- Aynı zamanda, birçok ulusal ve uluslararası markanın reklam, pazarlama ve çeşitli ticari ilişkilerinin geliştiği önemli mecralardır.
- Bu tür platformlara yönelik genel erişim engelleme kararları, domino etkisi yaratarak birçok kişi ve kurumu ticari açıdan mağdur etmektedir.
Son yıllarda Türkiye genelinde sosyal ağ platformlarına uygulanan erişim engellemelerinin hukuka aykırı, keyfi ve gerekçesiz bir biçimde gerçekleştirildiği belirtilmiştir. Anayasa’nın 25 ve 26. maddeleri ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 10. maddesinde ifade özgürlüğü açıkça tanımlanmış ve korunmaktadır. İnternete ve sosyal ağ platformlarına erişimin, Anayasa ve AİHS ile güvence altına alınan ifade özgürlüğü, haberleşme özgürlüğü ve bilgiye erişim hakkının kullanımı açısından hayati bir öneme sahip olduğu, Anayasa Mahkemesi (AYM) ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarında da kabul edilmiştir.
Ayrıca, Anayasa’nın 13. maddesinde temel hakların özüne dokunulmaksızın ölçülülük ilkesine uygun olarak sınırlandırılabileceği vurgulanmaktadır. Bunun yanı sıra, Anayasa ve Birleşmiş Milletler İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber İlkeleri çerçevesinde, tüzel kişilerin insan haklarına saygı gösterme yükümlülüğü bulunmaktadır.
Sosyal ağ platformları ve internet servis sağlayıcılarının, temel haklara ölçüsüz şekilde müdahale eden hukuka aykırı kısıtlama veya engelleme taleplerine karşı hukuka uygun hareket etme ve şeffaflık konusunda azami çabayı göstermesi gerekmektedir. Bu noktada, sosyal ağ platformlarının ne kadar şeffaflıktan uzak olduğu önemli bir sorun olsa da, Türkiye Cumhuriyeti olarak Anayasa’da vatandaşlarımıza sağladığımız haklara uygun kararlar almamız şarttır.
Ayrıca, Anayasa Mahkemesi’nin 11 Ekim 2023 tarihli ve E.: 2020/76; K.: 2023/172 sayılı kararına dayanarak, BTK’nın re’sen internet sitesini kapatma yetkisi ile ilgili kanun maddesinin iptal edilmesi, Anayasa’ya aykırılığı tescil etmiştir. İdari bir kurumun, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen bir karar maddesine rağmen ısrarla karar alması, hukuk devleti ilkesine büyük zarar vermektedir.
BTK tarafından açıklanan erişim engeli tedbirinde, katalog suçlar sebebiyle karar alındığı belirtilmiştir; ancak ilgili platformun hangi eylemi nedeniyle suç işlediği ve/veya hangi gerekçeyle erişim engelleme kararı verildiği net bir şekilde açıklanmamıştır.
Tüm bu nedenlerle, hukuka aykırılığı kesin bir şekilde tescil edilen BTK’nın aldığı erişim engelleme kararının derhal geri alınması gerektiği vurgulanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kurumlarının, Anayasa ve kanunlara daima uygun davrandığı ve hukuk devleti ilkesinden asla taviz vermediği gösterilmelidir. Ayrıca, ilgili sosyal medya platformunun şeffaflık ilkelerine aykırı tek taraflı eylemleri nedeniyle uluslararası arenada gerekli başvuru ve şikayet süreçlerinin yürütülmesi gerektiği ifade edilmiştir.
