Instagram Erişim Engeli ve Anayasa Mahkemesi’nden Dikkat Çeken Duyuru
Instagram’a getirilen erişim engeli, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından uygulandıktan sonra, Anayasa Mahkemesi önemli bir açıklama yaptı. Yüksek mahkeme, BTK’nin kararının ardından geçmişte Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı ile ilgili vermiş olduğu bir kararı kamuoyuyla paylaştı. Mahkemenin, “İletişim Başkanlığının Basın Özgürlüğü ve İfade Özgürlüğüne Müdahale Etmesine İmkân Tanıyabilecek Kuralların İptali” başlıklı açıklaması, “norm denetimi basın duyurusu” olarak adlandırıldı ve konuya ilişkin karar ile gerekçeleri detaylı bir şekilde aktarıldı. Mahkemenin resmi sosyal medya hesaplarından yapılan bu paylaşım daha sonra kaldırıldı.
Duyuruda şu ifadelere yer verildi: “Anayasa Mahkemesi, 27/12/2023 tarihinde E.2020/88 numaralı dosyada, (66) numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 5. maddesiyle (14) numaralı İletişim Başkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ne eklenen 6/A maddesinin (c) ve (ç) bentlerinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir.”
Dava Konusu Kurallar
Dava konusu olan kurallarda; Türkiye Cumhuriyeti’ne yönelik iç ve dış tehdit unsurlarını analiz ederek stratejik iletişim ve kriz yönetimi açısından gerekli tedbirleri uygulamanın, Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı yürütülen psikolojik harekât, propaganda ve algı operasyonu faaliyetlerini belirleyerek her tür manipülasyon ile dezenformasyona karşı faaliyette bulunmanın İletişim Başkanlığı (Başkanlık) bünyesinde oluşturulan Stratejik İletişim ve Kriz Yönetimi Dairesi Başkanlığı’nın görevleri arasında olduğu düzenlenmiştir.
Başvuru Gerekçesi
Dava dilekçesinde özetle; bu kurallarla İletişim Başkanlığı’na verilen stratejik iletişim ve kriz yönetimi ile ilgili görevlerin, haberleşme ve basın özgürlüğü ile ilişkili olduğu belirtilerek, bunların kanunla düzenlenmesi gerektiği vurgulanmıştır. Temel hak ve özgürlüklerin Cumhurbaşkanlığı kararnamesi (CBK) ile düzenlenemeyeceği, kurallarda öngörülen görevler kapsamında alınacak tedbirlerin genel çerçevesinin ilke ve esaslarla belirlenmediği ifade edilmiştir. Bu nedenle, kuralların Anayasa’ya aykırı olduğu ileri sürülmüştür.
Mahkemenin Değerlendirmesi
Anayasa’nın 104. maddesinde, Anayasa’nın İkinci Kısmı’nın Birinci ve İkinci Bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle Dördüncü Bölümü’nde yer alan siyasi haklar ve ödevlerin CBK’larla düzenlenemeyeceği belirtilmiştir. Dava konusu kurallarla, Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı yürütülen algı operasyonu faaliyetleri neticesinde oluşan krizin stratejik iletişimle yönetilmesine ilişkin tedbirler alınması ve her tür manipülasyon ile dezenformasyona karşı faaliyette bulunulması hedeflenmektedir.
Kurallar uyarınca alınacak tedbirlerin Anayasa’nın 26. maddesinde yer alan düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti ile 28. maddesinde yer alan basın hürriyetine müdahale teşkil edeceği açıktır. Bu bağlamda, kuralların kapsamları itibarıyla Anayasa’nın İkinci Kısım İkinci Bölümü’nde yer alan kişi hakları ve ödevleri ile ilgili düzenlemeler içerdiği anlaşılmaktadır. Sonuç olarak, kuralların CBK ile düzenlenemeyecek yasak alana ilişkin düzenlemeler içerdiği sonucuna varılmıştır.
Anayasa Mahkemesi, yukarıda belirtilen gerekçelerle kuralların konu bakımından yetki yönünden Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptallerine karar vermiştir.”
Mahkemenin duyurusunun altında ise “Bu basın duyurusu Genel Sekreterlik tarafından kamuoyunu bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, bağlayıcı değildir” notu yer aldı.
KARAR DUYURUSU KALDIRILDI! Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığıyla ilgili 2 Ağustos tarihli karar duyurusunun ardından Anayasa Mahkemesi’nin internet sitesine bir süre erişim sağlanamadı. AYM’nin sitesinin erişime açılmasının ardından, karar duyurusunun kaldırıldığı görüldü.
