Zımbıllı Tepe ve Pompeiopolis Kazıları
Zımbıllı Tepe mevkisindeki tarihi Paflagonya bölgesinin başkenti olan Pompeiopolis’te 2006 yılında başlayan kazılar, Kültür ve Turizm Bakanlığı adına Karabük Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mevlüt Eliüşük başkanlığında devam etmektedir. Bu yıl, hem villa hem de tiyatroda eş zamanlı olarak kazı ve restorasyon çalışmaları yürütüldüğünü ifade eden Eliüşük, kazıların önemine dikkat çekti.
Roma tiyatrosunun, milattan sonra 2. yüzyılın ikinci yarısında, Antoninler döneminde İmparator Commodus tarafından yaptırıldığını belirten Eliüşük, “Yapının ilk inşaatını biliyorduk ama tam olarak ne zaman terk edildiğiyle ilgili kesin veriler elimizde yoktu. Ancak mevcut buluntular, tiyatronun 4. yüzyılın sonundan itibaren terk edildiğine işaret etmektedir,” dedi.
Tiyatro bölümünde son iki yıl boyunca yoğun arkeolojik kazı yaptıklarını anlatan Eliüşük, şöyle devam etti: “Roma tiyatrosunun aşağı yukarı yüzde 80’lik bölümünün arkeolojik kazısını tamamladık. Bu kapsamda orkestranın tamamı gün yüzüne çıkarıldı. Yapıyla ilgili 2023 yılında restorasyon ve konservasyon projelerini hazırladık ve bu projeler Ankara Koruma Bölge Kurumu tarafından onaylandı. Son çalışmalarla mevcut projeyi revize edeceğiz. Önümüzdeki yıldan itibaren, yeterli destek bulabilirsek, yapının restorasyon çalışmalarına başlamayı hedefliyoruz.”
Kazı çalışmalarını çok uluslu bir ekiple yürüttüklerini dile getiren Eliüşük, akademisyenler, uzmanlar ve işçilerle birlikte toplam 34 kişinin çalışmalarda görev aldığını belirtti.
Tiyatronun bölgedeki önemine değinen Eliüşük, şunları kaydetti: “Özellikle Paflagonya’ya baktığımızda, bu zamana kadar tespit edilmiş bir tiyatro yok. Bu bağlamda, Pompeiopolis’in tek tiyatrosu olması oldukça önemli. Roma İmparatorluğu dönemine tarihlenen yapılara göz attığımızda, yoğun mermer kullanımının olduğunu görüyoruz. Yoğunluğun en fazla olduğu yapı ise şu an için tiyatrodur.”
Ayrıca tiyatroda, bu yıl sonuna kadar aktif çalışmaların devam etmesi halinde ‘scaenae frons’un (Roma tiyatrosunun kalıcı sahne arka planı) yıkıntılarını da tespit edeceklerini ifade eden Eliüşük, “Üç boyutlu lazer belgelemeyle buradan çıkan mimari eserlerin, ilk inşa edildiği andaki hallerini bilgisayar ortamında yeniden canlandıracağız,” dedi.
