Sırçalıtepe Kazı Çalışmaları
Kazı Heyeti Başkanı ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Tarih Öncesi Arkeolojisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Semra Balcı, Anadolu’nun önemli bir arkeolojik alanı olan Sırçalıtepe hakkında bilgi verdi. Sırçalıtepe, Göllü Dağı volkanik kompleksinin içinde, Kayırlı köyü sınırlarında yer almaktadır. 2016 yılında yapılan yüzey araştırmalarında, özellikle obsidiyen işliği alanında yoğun bir şekilde obsidiyen bulgularına rastlanmış ve bu durum, kazı çalışmalarının başlatılmasına zemin hazırlamıştır.
İlk Kazı Çalışmalarının Başlangıcı
Balcı, 2019 yılında başlayan kazı çalışmalarının kesintisiz bir şekilde devam ettiğini belirterek, “Kazı ekibimiz, İstanbul Üniversitesi’nin yanı sıra Karadeniz Teknik, Hacettepe ve Mimar Sinan gibi üniversitelerden uzmanları da içinde barındırıyor” dedi.
Neolitik Dönem Verileri
Sırçalıtepe’nin yerleşmesinin, çanak çömleksiz Neolitik Döneme tarihlendiğini ifade eden Balcı, elde ettikleri radyokarbon analiz sonuçlarını paylaştı. “Yerleşme alanında yaptığımız analizler, günümüzden önce 9 bin 600 ile 9 bin 300 yılları arasına tarihleniyor. İşlik alanındaki veriler ise 9 bin 300 ile 9 bin 50 yılları arasında. Bu da bize, höyük üzerinde en az 550 yıllık çanak çömleksiz Neolitik Dönem verileri olduğunu gösteriyor. Henüz ana kayaya ulaşabilmiş değiliz; ancak kazı çalışmalarımız ilerledikçe daha eski verilere ulaşmayı ümit ediyoruz” diye ekledi.
Obsidiyen Kaynaklarına Yakınlık
Balcı, Sırçalıtepe’nin konumunun obsidiyen kaynaklarına yakın olmasının büyük bir öneme sahip olduğunu vurguladı. Bu özelliği sayesinde, höyük, obsidiyen işliği ve yerleşme ilişkileri hakkında değerli veriler sunabilen tek yerleşim alanı olarak dikkat çekiyor.
Obsidiyenin Kullanım Alanları
Balcı, Sırçalıtepe’de bulunan obsidiyen aletlerin, günlük yaşamda nasıl kullanıldığını gösterdiğini belirtti. Aşağıdaki gibi çeşitli alet gruplarının işlevlerini açıkladı:
- Ok uçları: Avcılık faaliyetlerinde kullanılmıştır.
- Kesici aletler: Hasat işlemlerinde yer almış olabilir.
- Kazıyıcılar: Deri ve ahşap işleme süreçlerinde kullanılmıştır.
- Delici aletler: Deri ve ahşap gibi materyalleri delmek için kullanılmıştır.
Balcı, “Sonuç olarak, obsidiyen aletler sayesinde, Sırçalıtepe’de yaşayanların günlük aktiviteleri hakkında önemli bilgiler edinebiliyoruz. Bu topluluk, obsidiyeni gündelik yaşamın birçok alanında etkin bir şekilde kullanmış” dedi.
Mimari Kalıntılar ve Hayvan Kemikleri
Balcı, höyükteki çeşitli aletlerin yanı sıra, sembolik eşyaların yapımında da perlit gibi diğer volkanik kayaçlar ve hayvan kemiklerinin kullanıldığını ifade etti. Özellikle, hayvan kemiklerinden yapılan sivri uçlu aletler ve iğnelerin sepetçilik ve delme işlerinde kullanıldığını belirtti. Bölgenin, zengin yaşam koşulları ve çeşitlilik gösteren hayvan türleriyle dolu olduğunu vurgulayan Balcı, uzmanlar tarafından yapılan incelemelerde en fazla koyun ve keçi kemiklerinin bulunduğunu, ardından sığır, geyik, tavşan, tilki, kuş ve küçük kemirgenlere ait kemiklerin de tespit edildiğini söyledi.
Yapı Kalıntıları
Balcı, mimari kalıntıların bulunduğu alanda kerpiç ve taş duvarların bir arada kullanıldığı, dörtgen planlı ve bitişik düzende yapılar ortaya çıkardıklarını vurguladı. Yapıların iç kısmında fırın veya ocak olarak adlandırılan pişirme alanlarının da bulunduğunu ekledi.
