Muş’un Malazgirt İlçesinde Tarihi Kazılar
Muş’un Malazgirt ilçesinde, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın katkılarıyla, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Muş Alparslan Üniversitesi işbirliğinde 2020 yılından itibaren kapsamlı kazı çalışmaları yürütülmektedir. Bu çalışmalar, “Malazgirt Savaş Alanının Tespiti, Tarihi ve Arkeolojik Yüzey Araştırma Projesi” başlığı altında, Ahlat Müzesi başkanlığında gerçekleştirilmektedir.
1071 yılında meydana gelen Malazgirt Savaşı’nın yapıldığı alanın izini sürmekte olan uzman akademisyenler, bu yıl Afşin Kazı Alanı ve Malazgirt Tarihi Müslüman Mezarlığı’nda yürüttükleri kazılarda, tarihi öneme sahip birçok önemli bulgu elde etmişlerdir. Bu bulgular arasında, Bizans İmparatoru Romanos Diogenes’e ait bir baskı mührü, değerli altın ve bronz sikkeler ile savaşa dair ok ve mızrak uçları yer almaktadır.
Akademik ekip, bu buluntuları Malazgirt Meslek Yüksekokulu bünyesinde oluşturulan laboratuvarlarında dikkatle temizleyerek, restorasyon ve çizim işlemlerini gerçekleştirmekte ve kayıt altına alarak veri bankalarına işlemektedir. Kazılar sırasında açılan 18 mezardaki kemik örnekleri de, Karbon-14 testi için TÜBİTAK’a gönderilecektir.
“Bu Yıl Yaklaşık 50 Ok Ucu ve Bir O Kadar Sikke Bulundu”
Projenin bilimsel danışmanı, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Adnan Çevik, bu yıl sahadaki çalışmaları tamamladıklarını ve ofis çalışmalarının ay sonuna kadar süreceğini belirtti. Sahadan elde edilen buluntuların laboratuvar ortamında temizlendiğini ve çizimlerinin yapıldığını ifade eden Çevik, “Savaşa ait metal objelerin çekimleri, tanımlamaları ve restorasyon süreçleri yürütülmekte ve veri bankamızda işlenmektedir. Bu yıl sevindirici bir gelişme olarak, Bizans İmparatoru Romanos Diogenes’e ait ikinci baskı mührünü kazı sırasında bizzat ortaya çıkardık. Dolayısıyla bunların temizlik ve teknik işlemleri devam etmektedir. Bu yıl, diğer yıllara nazaran oldukça bereketli ve buluntu açısından yoğun bir dönem geçirdik.” şeklinde konuştu.
Bu yıl iki ana kazı alanı olduğunu vurgulayan Çevik, “Bunlardan biri Afşin köyü, burada Selçuklu şehitliği olarak düşündüğümüz alanlardan birisidir. Diğeri ise Malazgirt Tarihi Müslüman Mezarlığıdır. Bu mezarlığın, Malazgirt Savaşı sırasında Selçuklu şehitlerinin gömüldüğü en eski Müslüman mezarlığı olabileceğini tahmin ediyoruz. Piyadeler tarafından kullanılan onlarca ok ucu ve Bizans İmparatoruna ait bronz sikkeleri burada da ilk kez elde ettik. Bu alan, hem bir mezarlık olarak hem de çatışmaların yaşandığı bir bölge olması açısından büyük önem taşımaktadır.” dedi.
Gelecek yıl için projeye devam edeceklerini belirten Çevik, mezarlardan alınan örneklerin sonuçlarına göre çalışmaların belirli bir seyrin takip ederek süreceğini aktardı. Metal objeler açısından yaklaşık 50 ok ucu ve bir o kadar da sikkenin bulunduğunu kaydeden Çevik, “Dolayısıyla doğru alanda çalıştığımız bir kez daha belgelenmiş oldu. Bu yılki kazı çalışmalarında, Afşin Mahallesi’nde 9, Arap Mezarlığı olarak adlandırdığımız mezarlık alanında da 9 olmak üzere toplam 18 mezar açtık. Kemiklerden alınan örnekler TÜBİTAK’a gönderilecektir.” ifadelerini kullandı.
“Ok Uçları ve Sikkeler Savaşın İzlerini Kanıtlar Nitelikte”
Kazı alanı sorumlusu, Ege Üniversitesi Klasik Arkeoloji Bölümünden uzman arkeolog İlayda Ürün Karaçetin, Malazgirt Tarihi Müslüman Mezarlığı’ndaki çalışmaların bu yılki bölümünün tamamlandığını ve sezonun çok verimli geçtiğini belirtti.
Karaçetin, alanda bu yıl 9 mezar açtıklarını dile getirerek şunları kaydetti: “Burada taş sanduka ağırlıklı olmak üzere farklı tipte mezar mimarileriyle karşılaştık. Aynı zamanda çok sayıda ok ucu ve Romanos Diogenes sikkesi ile de karşılaştık. Burada bulduğumuz ok uçları ve sikkeler, bize savaşın izini kanıtlar nitelikte ve önemli arkeolojik bulgular sunmaktadır. Mezarlardaki iskeletler, karbon-14 testi sonucunda net bir şekilde tarihlendirilecek. Bu da bize savaşla ilişkili olup olmadığına dair kesin bilgiler sunacaktır.”
