UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde Amida Höyük
Tarihi ve kültürel zenginlikleri ile dikkat çeken Amida Höyük, UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alarak küresel bir öneme sahip olmuştur. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izniyle, Dicle Üniversitesi (DÜ) Sanat ve Tasarım Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İrfan Yıldız başkanlığında 2018 yılında başlatılan kazı çalışmaları, 2024 yılı itibarıyla önemli ve dikkat çekici buluntularla sonuçlanmıştır.
2024 KAZI SEZONUNUN ÖNE ÇIKAN BULGULARI
Amida Höyük’teki kazılarda yapılan keşifler, bölgenin tarihine ışık tutmaktadır. Bu yılki kazılardan elde edilen bulgular arasında:
- 1800 yıllık su kanalları ve kalorifer sistemi, antik dönemdeki mühendislik becerilerini gözler önüne seriyor.
- 1700 yıllık mezar odaları, geçmişin inanç sistemleri hakkında önemli ipuçları sunuyor.
- Dünya Savaşı’ndan kalma 782 el bombası, bölgenin modern tarihi ile ilgili çarpıcı bir kesit sunmaktadır.
- 800 yıllık mermer parçaları, estetik ve mimari yapıların izlerini taşımaktadır.
- Geç Uruk dönemine ait mühür, toplumların ekonomik ve sosyal yapısına dair bilgiler vermektedir.
- Osmanlı dönemine ait Çanakkale Savaşı rozeti, ulusal hafızamızın önemli bir parçasıdır.
- Neolitik, Kalkolitik, Selçuklu, Artuklu, Eyyubi, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerine ait çok sayıda eser, tarih boyunca bu bölgenin sürekliliğini ve çeşitliliğini göstermektedir.
Kazı Başkanı Prof. Dr. İrfan Yıldız, 2024 yılı çalışmaları kapsamında 31 Aralık’ta kazı çalışmalarını tamamlayacaklarını bildirmiştir. 20 Mayıs-31 Aralık tarihleri arasında arazi çalışmaları gerçekleştiren ekip, toplamda 19 işçi ve 9 teknik personel ile 35 açmada kazı yapmıştır. Özellikle Kral Yolu üzerinde yapılan kazılarda, yolun 30 metre daha gün yüzüne çıkarıldığı ve geriye kalan 20 metrenin 2025 sezonunda tamamlanacağı ifade edilmiştir.
10 BİN YILLIK KESİNTİSİZ YERLEŞİM
Kazılardan elde edilen veriler, Amida Höyük’teki yerleşimin MÖ 8 bin yılında başladığını ve 10 bin yıl boyunca kesintisiz olarak devam ettiğini göstermektedir. Paleolitik döneme ait taş buluntuların da yer aldığı bu höyükte, bu yıl bulunan mühürler ve sikkeler oldukça dikkate değerdir. Prof. Dr. Yıldız, bu yılki kazılarda ortaya çıkan önemli eserleri şöyle sıralamaktadır:
- Geç Uruk dönemine ait mühür,
- Osmanlı, Eyyubi ve Cumhuriyet dönemine ait toplam 4 sikke,
- 1926 yılına ait Cumhuriyet’in ilk paralarından biri olan sikke.
CUMHURİYET’İN İLK SİKKESİ
Cumhuriyet dönemine ait bulunan sikkenin, 1926 yılında basıldığı ve Cumhuriyet’in kuruluşuyla basılan ilk paralar arasında olduğu belirtilmektedir. Sikke üzerinde yer alan detaylar ise oldukça ilgi çekicidir:
- Ön yüz: Palamut ve meşe yaprağı, ay-yıldız ve Osmanlıca ’10 kuruş’ ibaresi.
- Arka yüz: Buğday başağı, Osmanlıca ‘Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ yazısı ve 1926 basım tarihi.
ESERLER MÜZE SERGİSİNDE
Kazılarda bulunan 23 envantere değer eser ve 5 etütlük eser, Diyarbakır Arkeoloji Müze Müdürlüğü’ne teslim edilmiştir. Bu eserlerin sergilenmesiyle birlikte, Diyarbakır Müzesi’nde bölgenin tarihi ve kültürel zenginliklerinin daha geniş bir kitleye ulaştırılması hedeflenmektedir. Amida Höyük’teki kazıların, bölgenin tarihi ve kültürel önemini daha da artırdığı ifade edilmektedir. 2025 yılı kazı sezonunda kalan çalışmaların tamamlanmasıyla yeni buluntuların gün yüzüne çıkarılması beklenmektedir.
