Kilo Verme ve Yeniden Kilo Alma Süreçleri: Yeni Bir Araştırmanın Işığında
Yeni bir araştırma, kilo verdikten sonra vücutta tekrar kilo alımına neden olan karmaşık süreçlere ışık tutuyor. İsviçre merkezli ETH Zurich’ten bir grup araştırmacı, yağ hücrelerinin geçmişteki obezite dönemlerini ‘hatırladığı’ epigenetik değişiklikleri tespit etti. Bu bulgular, sürekli kilo alıp verme döngüsü olarak bilinen ‘yo-yo diyeti’nin ardındaki bilimsel nedenleri daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir. Çoğu birey, diyet yoluyla kilo verse bile, genellikle birkaç yıl içinde bu kiloları geri alıyor. Araştırmalar, genetik ve çevresel faktörlerin yanı sıra bireylerin sağlık geçmişinin de bu süreci etkilediğini göstermektedir. Ancak, 18 Kasım’da Nature dergisinde yayımlanan bir çalışma, bu duruma bir başka boyut ekliyor: epigenetik değişiklikler.
Epigenetik Nedir?
Epigenetik, genlerin nasıl ifade edildiğini düzenleyen ve genetik materyalin işlevlerini değiştirebilen karmaşık süreçleri inceleyen bir bilim dalıdır. Bu süreçler, DNA’nın diziliminde herhangi bir değişiklik olmaksızın, genlerin nasıl çalıştığını etkileyen kimyasal modifikasyonları içerir. Başka bir deyişle, epigenetik, genetik kodun üzerine yazılmış bir “kontrol katmanı” gibidir. DNA’mız hayatımız boyunca sabit kalsa da, epigenetik değişiklikler sayesinde vücut, DNA’yı farklı şekillerde okuyabilmektedir. DNA’nın bazı bölgeleri sıkıca paketlenirken, diğer bölümleri ise kimyasal etiketlerle kaplanır. Bu süreç, hücrelerin DNA’yı nasıl kullanacağını ve dolayısıyla işlevlerini etkiler.
Obezitenin İzleri Silinmedi
Araştırmada, yüksek yağlı bir diyetle beslenen fareler, bir süre sonra normal bir diyete geçirildiğinde, başlangıç kilolarına döndükleri gözlemlendi. Ancak, yapılan incelemelerde, bu farelerin yağ hücrelerinde kilo alımı sırasında oluşan epigenetik değişikliklerin hâlâ var olduğu görüldü. Metabolik açıdan bu fareler normal gibi görünse de, hücresel seviyede obezitenin izleri silinmemişti. Bu durum, obezitenin kalıcı etkilerini daha iyi anlamamıza yardımcı olabiliyor.
Araştırmacılar, aynı durumun insanlar için de geçerli olup olmadığını belirlemek amacıyla bariatrik cerrahi geçiren bireylerden alınan hücreleri inceledi. ETH Zurich doktora öğrencisi ve çalışmanın yazarlarından Laura Hinte, bu hücrelerde de obezite sürecinde oluşan epigenetik değişikliklerin kilo kaybına rağmen devam ettiğini vurguladı.
‘Sadece İrade ile Değil’
Weill Cornell Medicine’den obezite uzmanı Dr. Katherine H. Saunders, bu araştırmanın önemli bir farkındalık yarattığını ifade ediyor. Saunders, “Bu bulgular, kilo verme ve alma döngüsünün sadece iradeye bağlı olmadığını kanıtlıyor. Genetik ve epigenetik, bu sürecin büyük bir parçası.” diyerek bulguların önemine dikkat çekiyor. Bu sonuçlar, kilo verme sürecine yeni bir bakış açısı kazandırıyor ve obeziteyle mücadelede kişiselleştirilmiş tedavi yöntemlerinin gerekliliğini vurguluyor. Bilim insanları, epigenetik değişikliklerin etkilerini derinlemesine anlamanın, hem bireyler hem de toplum için büyük bir fark yaratabileceğine inanıyor.
Yo-Yo Diyetinin Zararları
Yo-yo diyet olarak bilinen sürekli kilo alıp verme döngüsü, hem fiziksel hem de psikolojik açıdan önemli zararlara yol açabilir. Bu yeni çalışma, insanların neden bu döngüden kurtulmakta zorlandığını bilimsel bir temele oturtuyor. Araştırmalar, bu durumun bireylerin sağlığını olumsuz etkileyebileceği konusunda uyarılar yapıyor.
