Büyüme Geriliği ve Çocuk Sağlığı Üzerine Önemli Bilgiler
Çocuk Endokrinolojisi Uzmanı Prof. Dr. Bülent Hacıhamdioğlu, ilkokul ve anaokulu sınıflarının bu hafta eğitim hayatına başlarken, diğer sınıfların ise önümüzdeki hafta ders başı yapacak olmasının önemine dikkat çekiyor. Bu bağlamda, erken teşhis edilmediği takdirde çocukların eğitim hayatını olumsuz etkileyebilen büyüme geriliği hakkında önemli açıklamalarda bulundu.
“Çocuklarda Büyüme Geriliği Sık Görülen Bir Sorun”
Prof. Dr. Hacıhamdioğlu, çocuklarda büyüme geriliklerinin aslında sıkça karşılaşılan bir durum olduğunu belirtti. “Çocuklarda boy kısalığı ve/veya malnütrisyon (yetersiz beslenme sonucu ortaya çıkan beslenme bozukluğu) şeklinde kendini gösteren büyüme gerilikleri oldukça yaygındır. Büyüme geriliğinin tespit edilebilmesi için öncelikle boy ve ağırlık ölçümlerinin doğru bir şekilde yapılması ve dikkatli bir şekilde yorumlanması gerekmektedir. Kesitsel değerlendirmede büyüme sorunu görünmese bile, izlemde yeterli büyümenin devam edip etmediği mutlaka takip edilmelidir” dedi.
Boy Kısalığı Nedir?
Boy kısalığının tanımını yapan Prof. Dr. Hacıhamdioğlu, “Çocuğun boy ölçüm sonucunun yaş ve cinsiyetine göre ortalamanın 2 SD (standart deviasyon) değerinden daha düşük olması veya persantil eğrilerinde 3. persantilin altında olması boy kısalığı olarak tanımlanır. Ayrıca, çocuğun boyu 3. persantilin üzerinde olsa bile, beklenen boy persantilinden (anne ve baba boylarına göre hesaplanan hedef boy) belirgin şekilde kısa olması da büyüme geriliği olarak kabul edilmelidir. Yaş, cinsiyet ve ergenlik durumuna göre beklenen uzamayı göstermeyen çocuklar da büyüme geriliği açısından değerlendirilmelidir. Hedef boy hesaplama formülü ise şu şekildedir:
- Kız çocuk için hedef boy: [(Anne boy + Baba boy – 13) / 2] + 7 cm
- Erkek çocuk için hedef boy: [(Anne boy + Baba boy + 13) / 2] + 7 cm
“Boy Kısalığı Birçok Farklı Nedenle Ortaya Çıkabilir”
Boy kısalığının nedenlerine değinen Prof. Dr. Hacıhamdioğlu, “Boy kısalığı bazen yapısal büyüme gecikmesi ve ailevi boy kısalığı gibi ‘normalin varyantı’ olarak kabul edilebilecek nedenlere bağlı olarak meydana gelebilirken, sistemik hastalıklar veya hormonal sorunlar gibi patolojik nedenlere de bağlı olabilir” şeklinde ifade etti.
“Vücut Ağırlığı Boya Göre Değerlendirilmelidir”
Vücut ağırlığının boya göre değerlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Hacıhamdioğlu, “Ağırlık ve boy arasındaki ilişki beden kitle indeksi (BKİ) ile değerlendirilir. BKİ, ağırlık(kg)/boy(m)2 formülü ile hesaplanır. 95. persantil üzeri şişmanlık, 85-95 persantil arası fazla kilolu, 5-15 persantil arası zayıflık, 5. persantil altı ise malnütrisyon olarak kabul edilir. Zayıflık ve malnütrisyon, yetersiz beslenme veya altta yatan kronik bir sistemik hastalık sonucunda gelişebilir” şeklinde konuştu.
İlk 2 yaş döneminin hızlı büyüme dönemi olduğunu belirten Prof. Dr. Hacıhamdioğlu, “Bu dönemde yetersiz anne sütü alımı veya kötü beslenme, büyüme geriliği ile sonuçlanabilir. Süt çocukluğu döneminde kötü beslenme, ilerleyen dönemlerde uygun beslenme koşulları sağlansa bile boy kaybına neden olabilmektedir” dedi.
“Büyüme Geriliğine Neden Olabilecek Faktörler İyi İncelenmelidir”
Büyüme geriliğinin dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Hacıhamdioğlu, “Büyüme geriliği saptanan çocuklar, öncelikle tıbbi öykü, ayrıntılı bir fizik muayene ile değerlendirilmelidir. Sonrasında, gerekirse büyüme geriliğine neden olabilecek patolojik etmenler açısından incelenmelidir. Gebelik haftasına göre düşük ağırlık ve/veya boyda doğum ile birlikte yakalama büyümesinin gerçekleşmemesi, genetik veya sendromik nedenlerin de büyüme geriliğine yol açabileceği unutulmamalıdır” diyerek sözlerini sonlandırdı.
