Soğuk Isırığı Nedir?
Dermatoloji (Cildiye) Uzmanı Dr. Melek Kesir Koç, kış aylarında sıkça karşılaşılan soğuk ısırığı hakkında önemli bilgiler verdi. Soğuk ısırığı, vücut bölgesinin düşük sıcaklığa maruz kalması sonucu cilt dokusunda meydana gelen zarardır. Özellikle sıfır derece altındaki sıcaklıklarda, deri ve diğer dokularda donma durumu oluşabilir. Bu durum en çok elleri, ayakları, burun, kulak ve yüz gibi vücut bölgelerini etkiler. Soğuk ısırığı belirtileri arasında ciltte karıncalanma, uyuşma, renk değişiklikleri, hissizlik ve ağrı yer alır. Daha ağır vakalarda, cilt yüzeyinde kabarcıklar veya yaralar meydana gelebilir.
Tedavi İhmal Edilmemeli
Uzm. Dr. Koç, soğuk ısırığının neden olabileceği hasarları şu şekilde açıkladı: “Düşük sıcaklıklar, hücrelerin su içeriğini dondurarak kristalleşmesine yol açar. Bu donma, cilt hücrelerine zarar verebilecek keskin buz kristalleri oluşturabilir. Ayrıca cildin çevresindeki kan damarları da soğukla beraber daralır. Bu daralma, etkilenen bölgelere kan akışının azalmasına ve dolayısıyla doku veya organ hasarına neden olabilir. Eğer soğuk ısırığı tedavi edilmezse, ciddi deri hasarları meydana gelebilir.”
Risk Grupları
Soğuk ısırığı riski taşıyan bireylerle ilgili bilgi veren Uzm. Dr. Koç, “Aşırı soğuğa maruz kalan herkes, özellikle dağcılar, kayakçılar, askerler ve denizciler, sigara içenler, çok genç veya yaşlı bireyler, diyabet gibi hastalığı olanlar ve kan damarlarını daraltan ilaçlar kullananlar bu risk grubundadır,” dedi.
Donma Durumuna Göre Belirtiler
Soğuk ısırığının belirtilerinin donmanın durumuna göre değişiklik gösterebileceğine dikkat çeken Uzm. Dr. Koç, “Soğuk ısırığı, en erken evresinde ciltte kalıcı bir hasar oluşturmayabilir. Semptomlar arasında cilt soğuması, karıncalanma hissi, uyuşukluk ve rengi solmuş cilt bulunur. Durum ilerledikçe cilt sertleşebilir veya mumsu bir görünüm kazanabilir. Soğuk ısırıkları, doktor kontrolü gerektiren bir durum olup, hafif vakalarda hasar gören bölge yeniden ısıtılarak tedavi edilebilir. Ancak ciddi durumlarda cilt, kas, kemik ve diğer dokular kalıcı hasar alabilir,” ifadelerini kullandı.
Soğuk Isırığı Dereceleri
Uzm. Dr. Koç, soğuk ısırığının derecelerini şu şekilde açıkladı:
- Birinci Derece: En hafif seviye olup genellikle cilt yüzeyinde etkili olur. Uyuşma, hafif kızarıklık ve karıncalanma gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu durumda cilt tamamen iyileşebilir.
- İkinci Derece: Cilt yüzeyi ve altındaki dokular etkilenir. Ağrılı şişlikler, kabarcıklar ve ciltte renk değişikliği görülebilir. İyileşme süreci daha uzun sürebilir.
- Üçüncü Derece: Daha ciddi bir durumdur ve deri altındaki dokulara kadar yayılabilir. Morumsu bir renk alan cilt, tedavi edilmediğinde kalıcı hasar bırakabilir.
- Dördüncü Derece: En şiddetli seviye olup kas, kemik ve tendonlar dahil olmak üzere derin dokular etkilenir. Bu durumda dokular büyük ölçüde zarar görür ve amputasyon gerekebilir.
Tedavi Süreci
Soğuk ısırığının tedavisi hakkında bilgi veren Uzm. Dr. Koç, “Tedaviye öncelikle soğuk kaynağını ortadan kaldırarak başlamak gerekir. Hafif vakalarda, etkilenen bölgeyi ısıtmak ve sıcak suyla nazikçe yıkamak kan dolaşımını artırır ve iyileşmeye yardımcı olur. Ayrıca sıcak içecekler içmek, vücut sıcaklığını korumak ve genel olarak ısınmak da önemlidir. Şiddetli soğuk ısırıklarında, donmuş dokuların tedavisi için spesifik medikal müdahalelere ihtiyaç duyulur. Ameliyat, oksijen tedavisi veya ilaçlar bu süreçte kullanılabilir. Hiperbarik oksijen tedavisi, kan oksijen seviyelerini artırarak iyileşmeyi hızlandırabilir. Orta seviyedeki soğuk ısırıklarında ise ılık suyla yavaşça ısıtılmış bir bez kullanmak ve iltihaplı bölgelere soğuk kompres uygulamak etkili olabilir,” açıklamasında bulundu.
Soğuk Isırığını Önlemenin Yolları
Soğuk ısırığından korunma yollarına değinen Uzm. Dr. Koç, “Donma riskini azaltmak için doğru kıyafet seçimi büyük önem taşır. Giysiler vücudu sıkmamalı, üç kat giyinmek yeterli olacaktır. Bere ve atkı gibi aksesuarlar ise kulak ve kafa bölgesini tamamen sarmalıdır. Eller ve ayaklar için de önlemler alınmalıdır. Ellerinizi korumak için parmakları da içine alan eldivenler kullanılmalı, ayaklar için ise kalın yün çorap ve su geçirmeyen botlar tercih edilmelidir. Bu önlemler, ‘buz yanığından’ korunmak için oldukça etkilidir,” dedi.
Soğuk Isırığı Sırasında Uygulanması Gereken Adımlar
Soğuk ısırığı durumunda yapılması gerekenleri kaydeden Uzm. Dr. Koç, “Soğuk hava giysilerinizi nazikçe çıkararak işe başlayın. Ayrıca, yüzük veya saat gibi mücevherlerinizi de çıkarmalısınız. Eğer giysileriniz ıslaksa, hemen kuru giysilerle değiştirin. Cildinizin üzerine battaniye koyabilirsiniz. Ancak dolaşımı engellememek için etrafına sarmaktan kaçının. Ilık su veya ılık, ıslak kompreslerle cilt ısısını yavaşça yükseltmek önemlidir. Donmuş cildinize steril bandajlarla pansuman yaparak parmaklarınızı birbirinden ayırıp sürtünmeyi önleyebilirsiniz. Cildi sürtmekten, ovalamaktan, kuru ısıtma yöntemlerinden ve tekrar donmaya maruz bırakmaktan kaçının. Soğuk ısırığı belirtileri fark edildiğinde, durumu hafife almayıp doktor kontrolünde en kısa sürede tedaviye başlamak gerekir,” diyerek sözlerini noktaladı.
