Ozempic: Zayıflama İğnesi ve Etkileri
“Zayıflama iğnesi” olarak bilinen Ozempic, aslında Tip 2 diyabetin tedavisi için tasarlanmış bir ilaçtır. Bu ilacın aktif maddesi semaglutid, özellikle kan şekeri seviyelerini düzenlemeye yardımcı olarak iştahın kontrol edilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. 2021 yılında gerçekleştirilen bir semaglutid denemesi, 68 haftalık süreçte bu ilacı kullanan hastaların ortalama %15 oranında kilo verdiğini, plasebo grubundaki katılımcıların ise yalnızca %2 oranında kilo kaybı yaşadığını ortaya koymuştur. Bazı denekler, başlangıç kilolarına göre vücut ağırlıklarının %20’sini kaybetmişlerdir.
2023 yılında yayımlanan bir araştırma, semaglutidin kardiyovasküler hastalık geçmişi olan bireylerde kalp krizi ve felç riskini beşte bir oranında azalttığını göstermiştir. Ozempic, aynı zamanda kan şekerini düşürmekte ve insülin seviyelerini düzenlemektedir. Haftada bir kez kullanılan bu ilaç, bağırsaklarda doğal olarak üretilen glukagon benzeri peptit-1 hormonu ile benzerlik göstererek beyine tok olunduğu mesajını iletmektedir. Bu mekanizma, midenin daha yavaş boşalmasını teşvik ederek iştahı sınırlamakta ve böylece zayıflama sürecine katkıda bulunmaktadır.
Yeni araştırmalar, obezite tedavisinde kullanılan ilaçların, verilen kilolardan bağımsız olarak bireylerde kalp krizi ve felç riskini azaltabileceğini göstermektedir. Semaglutidin, kan şekeri, kan basıncı veya iltihaplanma üzerinde olumlu etkilerinin yanı sıra kalp kası ve damarları üzerinde de doğrudan etkileri olabileceği keşfedilmiştir. Ancak, mevcut veriler, ilacın kullanımının sona ermesinin ardından hızlı bir kilo alımının yeniden başladığını ortaya koymaktadır.
ABD’deki Satış Fiyatı Tartışmaları
Ozempic’in ABD’deki satış fiyatı, son günlerde tartışma konusu olmuştur. Özellikle, bu ilacın ABD’deki fiyatı, Avrupa’daki fiyatının 10 katından fazla bir değere ulaşmaktadır. Reuters haberine göre, ABD Kongresi’nde gerçekleştirilen sorgulama sırasında, kongre üyeleri Novo Nordisk’in yöneticisi Lars Jørgensen’den ilacın fiyatlarını düşürme taahhüdü istemiştir. Diyabet ve obezite tedavisinde kullanılan Wegovy ve Ozempic’in fiyatları, ABD Federal Ticaret Komisyonu tarafından açılan davalarla birlikte gündeme gelmiştir. Komisyon, ülkenin en büyük sigorta şirketleri ve ilaç firmaları arasında pazarlık yapan firmaların, özellikle insülin ilaçlarının fiyatlarını şişirdiğini iddia etmektedir.
ABD’de Wegovy’nin aylık fiyatı 1,349 dolara kadar çıkarken, aynı ilaç İngiltere veya Almanya’da 92 dolarlık bir fiyatla satılmaktadır. Novo Nordisk, bu iki ilacın üreticisi olarak, 25 Eylül’de ABD Senatosu tarafından sorgulanmıştır. Kongre üyeleri, fiyatları düşürme sözü istemiş olsalar da Jørgensen bu konuda herhangi bir taahhütte bulunmamıştır. Novo Nordisk, zayıflama ilaçlarının başarısı sayesinde 2023 yılında Fransız lüks üretici LVMH’ı geçerek Avrupa’nın en değerli şirketi olmuştur.
Sahte Zayıflama İlaçları ve WHO Uyarıları
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), son dönemde Ozempic’in özellikle diyabet hastası olmayan kişiler arasında zayıflama ilacı olarak yaygın kullanımına dikkat çekmektedir. Bu durum, Tip 2 diyabet hastası olan bazı bireylerin ilaca erişiminde sıkıntılar yaşamasına neden olmuş ve sahte versiyonları için yeni bir pazar oluşturmuştur. WHO, sahte ilaçların sağlık açısından ciddi tehditler oluşturabileceğini vurgulamakta ve bu ilaçların yalnızca doktor tavsiyesiyle kullanılması gerektiğini belirtmektedir.
WHO’nun temel ilaçlar ve sağlık ürünleri sorumlu başkan yardımcısı Dr. Yukiko Nakatani, sağlık uzmanlarına, düzenleyici kurumlara ve kamuoyuna sahte ilaçlar hakkında dikkatli olmalarını önermektedir. Örgüt, bazı sahte versiyonların semaglutid içermeyebileceği ya da insülin gibi başka ilaçlar barındırabileceği konusunda uyarıda bulunarak, bu durumun sağlık üzerinde “öngörülemeyen” etkiler yaratabileceğini ifade etmektedir. WHO, 2022’den bu yana Ozempic’in sahte versiyonlarının üretimindeki artışı yakından takip etmektedir. İngiltere, ABD ve Brezilya’da bazı sahte ilaçlara el konulmuşken, Ekim 2023’te İngiltere’de ele geçirilen sahte ilaçların Avusturya ve Almanya’daki bilinen tedarikçilerden temin edildiği ve gerçek ilaçlar gibi paketlendiği açıklanmıştır.
Öte yandan, Ozempic’in daha yüksek dozajdaki versiyonu olan Wegovy, obez veya fazla kilolu bireyler ve buna ek olarak kronik hastalıkları bulunan kişiler için geliştirilmiştir. Wegovy, İngiltere’de Ulusal Sağlık Hizmetleri (NHS) kapsamında özel zayıflama kliniklerinde kullanılmaktadır.
