Soğuk Algınlığına Karşı İlaç Önerileri: Gerçekler ve Mitler
Portakal suyundan çinko pastillerine, tavuk çorbasından sarımsağa kadar birçok doğal ilaç önerisiyle karşılaşmışızdır. Ancak bu önerilerin gerçekten etkili olup olmadığını merak ediyor musunuz? İşte yanıtı!
Virüsler vücudumuza girdiğinde, bağışıklık sistemimiz iki farklı mekanizmayla savunma yapar. İlk olarak, doğuştan gelen bağışıklık sistemi, işgalci virüsleri dışarı atmaya çalışır. İkinci olarak, edinilmiş bağışıklık sistemi, vücudun daha önce karşılaştığı patojenleri tanıyarak, onlara karşı hazırlıklı olmasını sağlar. Bu durum, suçiçeği gibi bazı çocukluk hastalıklarının sadece bir kez geçilmesinin nedenidir. Ancak soğuk algınlığına neden olan virüsler sürekli değiştiği için, hatırlayıcı hücreler bu virüsleri tanıyamaz ve sonuç olarak aynı mevsimde birkaç kez soğuk algınlığına yakalanma olasılığımız yüksektir.
Bağışıklık sistemi, herhangi bir vitamin veya mineral eksikliği olduğunda zayıflar. Eğer iyi bir beslenme düzenine sahipseniz, soğuk algınlığına karşı bağışıklık sistemini güçlendirecek takviye gıda ve vitaminlerin pek bir katkısı olmayabilir. Ancak, belirli vitamin, çinko veya demir eksikliklerinde bu takviyelerin faydası olabilir.
Sarımsak
Bir araştırmada, sarımsağın soğuk algınlığına karşı koruyucu etkisi olduğu gözlemlenmiştir. Deney kapsamında 146 sağlıklı yetişkin incelenmiştir. Kış aylarında 12 hafta boyunca, katılımcıların yarısına plasebo (etkisiz bir ilacın telkine dayalı etkisi) kapsülü, diğer yarısına ise sarımsak takviyesi verilmiştir. Plasebo grubunda 65 soğuk algınlığı vakası ortaya çıkarken, bu grup toplamda 366 gün hastalıkla geçirmiştir. Sarımsak takviyesi alan grupta ise yalnızca 24 soğuk algınlığı vakası görülmüş ve hastalık süresi 111 günle sınırlı kalmıştır.
C Vitamini
Soğuk algınlığına karşı en yaygın başvurulan takviyelerden biri de C vitaminidir. Bazı araştırmalar, C vitamininin faydalı olabileceğini göstermiştir, ancak bu faydalar genellikle sanıldığı kadar büyük değildir. C vitamini ile ilgili yapılan 29 çalışmanın değerlendirilmesinde, bu vitaminin soğuk algınlığı riskini azaltmadığı ancak hastalık süresini çocuklarda %14, yetişkinlerde ise %8 oranında kısalttığı tespit edilmiştir. C vitamini içerdiği düşünülen portakal suyu ise etkisizdir; zira bir bardak portakal suyunun içerdiği C vitamini, takviye haplarından kat kat düşüktür.
Çinko
Bir başka araştırma, günlük alınan çinko pastillerinin burun tıkanıklığı ve akıntısı süresini üçte bir oranında, hapşırmayı %22 ve öksürmeyi ise yaklaşık %50 oranında azalttığını göstermiştir. Semptomların başladığı günden itibaren düzenli alınan çinko pastillerinin soğuk algınlığı tedavisinde etkili olduğu sonucuna varılmıştır. Uzmanlar, vitamin ve minerallerin takviye haplardan çok, doğal besinler yoluyla alınmasını önermektedir. Ancak, C vitamini gibi bazı vitamin türleri yüksek dozlarda takviye haplarla daha etkili olabilir. Çinko açısından da benzer bir durum geçerlidir; yavaş emilen çinko pastiller, çinko bakımından zengin besin ve haplardan daha etkili olabilir. Ancak araştırma öncesinde katılımcıların C vitamini veya çinko düzeyleri ölçülmediği için, elde edilen olumlu sonuçların takviyeden ziyade vücuttaki eksikliklerin giderilmesinden kaynaklandığı belirtilmiştir.
Plasebo Etkisi
Tavuk çorbası veya portakal suyu gibi geleneksel yöntemlerin soğuk algınlığı tedavisinde işe yaraması, plasebo etkisiyle de bağlantılı olabilir. Plasebo kapsüllerinin, ağrıdan rahatsız bağırsak sendromuna kadar birçok hastalığın belirtilerini hafiflettiği bilinmektedir. Ancak plasebo etkisinin neden kaynaklandığı hâlâ net değildir. Ekinezya gibi bitkisel ilaçlarla ilgili yapılan araştırmalar, bu tür ilaçların soğuk algınlığına iyi geldiğine inanan kişilerde hastalık süresinin biraz kısaldığını, inanmayan veya habersiz şekilde ekinezya verilenlerde ise herhangi bir etkisinin gözlemlenmediğini ortaya koymaktadır. Süt ile ilgili de benzer bir durum söz konusudur; soğuk algınlığı sırasında sütün balgam yaptığına inananlar, süt tükettikten sonra bu etkiyi hissettiklerini belirtmektedir. Oysa araştırmalar, bu inancın doğru olmadığını göstermektedir.
