Hi1a: Kalp Krizine Umut Veren Yeni Bir İlaç
Son zamanlarda yapılan araştırmalar, kalp krizlerinin neden olduğu doku hasarını tedavi etmek için umut verici bir ilaç olan Hi1a üzerinde yoğunlaşmaktadır. Aktif maddesi Hi1a, Avustralya’da yaşayan huni ağı örümceklerinin ürettiği özel bir proteini taklit etmektedir. Bu protein, kalp krizleri sırasında kalp dokusunun aşırı asidik hale gelmesini engelleyerek önemli bir işlev üstlenmektedir.
Bilim insanlarının en büyük hedeflerinden biri, Hi1a’nın kalp krizinin yol açtığı doku hasarını doğrudan tedavi edebilecek ilk ilaç olmasını sağlamaktır. Science Alert’te yer alan habere göre, Hi1a’nın ilk aşamada hastanelerde kullanılmak üzere geliştirilmesi planlanmaktadır. Gelecekte, acil durum müdahale ekipleri tarafından da kullanılma potansiyeli bulunmaktadır. Ancak, ilacın kalp krizi sonrasında ne zaman verilmesi gerektiği konusundaki belirsizlik devam etmektedir. Araştırma ekibi, ilacın “hızlı bir şekilde verilmesi gerekmiyor” görüşündedir.
Hi1a’nın bir diğer potansiyel kullanımı ise kalp nakli için uygun donör sayısını artırmaktır. Donör kalplerin toplanması sırasında meydana gelen hasarı önleme kapasitesine sahip olduğu düşünülmektedir. Bu ilaç, vücuttaki hücreler arasında madde alışverişini sağlayan ve dolaşım sisteminde bulunan asit algılayıcı iyon kanalı 1a (ASIC1a) adlı bir kanalı hedef alır. Kalp krizi sırasında kan akışının azalması nedeniyle kalp kası hücreleri oksijen alamaz. Oksijen eksikliği, ASIC1a kanallarını açarak kalp kası hücrelerine asidik moleküllerin dolmasına yol açar ve bu durum dokunun ölümüne neden olur. Hi1a, ASIC1a kanallarını bloke ederek bu süreci durdurmayı amaçlamaktadır.
Queensland Üniversitesi’nden Profesör Glenn King, Hi1a’nın fareler üzerinde yapılan deneylerde etkilerini gösterdiklerini ve insan kalp hücrelerinde de benzer olumlu etkiler gözlemlediklerini ifade etmiştir. 2023 yılında European Heart Journal’da yayımlanan bir çalışmada, Hi1a’nın farelerde kalp krizi sonrası hasarı önemli ölçüde azalttığı tespit edilmiştir.
İlginç bir şekilde, Hi1a’nın fareler ve insanlar üzerinde sağladığı olumlu etkilerin yanı sıra, örümceklerin doğal avcıları olan bazı hayvanlar üzerinde tam tersi bir etki yarattığı gözlemlenmiştir. Özellikle kuşlarda, ASIC1a kanallarını aktive ederek acı veren bir etki oluşturduğu belirtilmektedir. Bilim insanları, örümceklerin bu proteini avcılarına karşı bir savunma mekanizması olarak geliştirmiş olabileceğini düşünmektedir.
İnsanlar Üzerinde Yapılan Denemeler Kontrol Edilecek
İnsanlar üzerinde gerçekleştirilen ilk klinik denemeler başarılı olursa, araştırma ekibi daha kapsamlı Faz II ve Faz III denemelerine geçmeyi planlamaktadır. Bu denemeler, ilacın güvenliği ve etkinliğini daha büyük gruplar üzerinde test edecektir. Ancak, klinik denemelerin yıllar sürebileceği göz önünde bulundurulduğunda, Hi1a’nın hastalar için ne zaman erişilebilir olacağı belirsizliğini korumaktadır. Leeds Üniversitesi’nden Kardiyoloji Uzmanı Dr. Heerajnarain Bulluck, şimdiye kadar hayvanlar üzerinde umut verici birçok ilacın insanlar üzerinde başarısız olduğunu vurgulamaktadır. Hi1a’nın, önceki denemelerde başarısız olan diğer ilaçların aksine kalp krizine karşı etkili olup olmayacağı ise zamanla netlik kazanacaktır.
