İlk Yardım: Hayat Kurtaran Bilgiler
İlk yardımın etkili bir şekilde uygulanabilmesi için, koruma, bildirme ve kurtarma basamaklarının sırasıyla ve doğru bir şekilde gerçekleştirilmesi gerektiğini belirten Öğretim Görevlisi Duygu Deniz, bilinçsiz bir şekilde yapılan ilk yardımın, hasta veya yaralının durumunun kötüleşmesi, kalıcı sakatlıkların meydana gelmesi ve hatta hayatını kaybetmesi gibi ciddi sonuçlara yol açabileceğini vurguladı. Peki, ilk yardım nasıl uygulanmalıdır? Doğru ilk yardım basamakları nelerdir?
İlk Yardım Nedir?
İlk yardımı, “Herhangi bir kaza veya yaşamı tehdit eden bir durumda, sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun kötüleşmesini önlemek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın, mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalar” olarak tanımlayan Deniz, ilk yardımın temel amaçlarının yaşamın devamının sağlanması, durumun kötüleşmesinin engellenmesi ve iyileşmenin kolaylaştırılması olduğunu ifade etti.
Bilinçsiz Yapılan İlk Yardımın Riskleri
İlk yardımın sadece sertifikalı kişiler tarafından yapılması gerektiğinin altını çizen Deniz, bilinçsiz bir şekilde uygulanan ilk yardımın yaratabileceği tehlikelere dikkat çekti. “İlk yardım, bu alanda sertifika almış bireyler tarafından uygulanmalıdır. Aksi takdirde, bilgisizce ya da kulaktan dolma bilgilerle yapılan müdahaleler, hasta veya yaralının durumunun kötüleşmesine, kalıcı sakatlıkların oluşmasına ve hatta hayatını kaybetmesine neden olabilir” uyarısında bulundu.
Doğru ve Bilinçli İlk Yardımın Önemi
Doğru ve bilinçli bir şekilde gerçekleştirilen ilk yardımın hayat kurtardığını dile getiren Deniz, “Doğru ilk yardım uygulamaları sayesinde hasta ya da yaralı kişilerin sağlık kuruluşuna nakledilene kadar mevcut durumlarının kötüleşmesi engellenir. Bu tür bir yardım, hastalığın ya da sakatlığın ilerleyen süreçte daha hızlı bir şekilde iyileşmesini sağlar” dedi. Ayrıca, ilk yardım eğitiminin, Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş bir eğitim kurumundan alınması gerektiğine de vurgu yaptı.
Doğru İlk Yardım Nasıl Olmalıdır?
İlk yardımın etkin bir şekilde yapılabilmesi için koruma, bildirme ve kurtarma aşamalarının sırasıyla ve uygun bir şekilde uygulanması gerektiğini belirten Duygu Deniz, bu aşamaların detaylarını şu şekilde açıkladı:
Koruma:
- Olay yerinin değerlendirilmesi, hastalık veya yaralanma sonuçlarının ağırlaşmasını önlemek için kritik öneme sahiptir.
- En önemli işlem, olay yerindeki potansiyel tehlikeleri belirleyerek güvenli bir çevre oluşturmaktır. Bu, hem ilk yardımcıyı hem de hasta veya yaralıyı ikincil kazalardan korur.
Bildirme:
- Olay ya da kaza, mümkün olan en kısa sürede telefon veya diğer kişiler aracılığıyla gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir.
- Türkiye’de, ilk yardım gerektiren her durumda 112 acil telefon numarası üzerinden iletişim sağlanır.
- Bildirme aşaması sistematik olarak yapılırsa daha etkili sonuçlar elde edilir.
- 112’nin aranması sırasında dikkat edilmesi gerekenler:
- Sakin olunmalı veya sakin bir kişinin araması sağlanmalıdır.
- 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir.
- Kesin yer ve adres bilgileri belirtilirken, olayın gerçekleştiği yere yakın bir caddenin ya da bilinen bir yerin adı verilmelidir.
- Kimin, hangi numaradan aradığı net bir şekilde bildirilmelidir.
- Hasta veya yaralının adı ve olayın tanımı yapılmalıdır.
- Hasta/yara sayısı ve durumu hakkında bilgi verilmelidir.
- Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa, nasıl bir yardım verildiği belirtilmelidir.
- 112 hattında bilgi alan kişi, gerekli olan tüm bilgileri aldığını söyleyene kadar telefon kapatılmamalıdır.
Kurtarma (Müdahale):
- Olay yerinde hasta veya yaralılara müdahale hızlı ama sakin bir şekilde gerçekleştirilmelidir.
- Kurtarma aşamaları dikkatlice takip edilmelidir.
Öğretim Görevlisi Duygu Deniz, kurtarma aşamalarını şu şekilde sıraladı:
- Hasta/yarlının durumu (ABC) değerlendirilir ve öncelikli müdahale edilecek kişiler belirlenir.
- Hasta/yarlının korku ve endişeleri giderilmelidir.
- Hasta/yarlıya müdahalede yardımcı olacak kişiler organize edilmelidir.
- Hasta/yarlının durumunun ağırlaşmasını önlemek için kişisel olanaklarla gerekli müdahalelerde bulunulmalıdır.
- Hasta/yarlının baş-boyun-gövde ekseni korunarak müdahalelerde bulunulmalıdır.
- Kanaması varsa kanama kontrolü yapılmalıdır.
- Kırıklara yerinde müdahale edilmelidir.
- Hasta/yarlının yarasını görmesine izin verilmemelidir.
- Hasta/yarlıyı hareket ettirmeden müdahale yapılmalıdır.
- Hasta/yarlı sıcak tutulmalıdır.
- Ambulans gelene kadar hasta/yarlı yalnız bırakılmamalıdır.
- Hasta/yarlı ağır ve hayati tehlikede olmadığı sürece asla yerinden kıpırdatılmamalıdır.
