Alzheimer: Çağın Hastalığı Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Alzheimer, günümüzde “çağın hastalığı” olarak adlandırılmakta ve çevremizde bu hastalığa yakalananların sayısının giderek arttığı gözlemlenmektedir. Ancak Alzheimer gerçekten bu kadar yaygın mı? Ailesinde Alzheimer öyküsü olan bireyler mutlaka bu hastalığa yakalanır mı? Grip ve zatürre aşılarının Alzheimer riskini artırdığı doğru mu? Bu konuları Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Kaynak Selekler ile konuştuk. İşte Alzheimer ile ilgili yaygın yanlış anlamalar ve bilimsel verilerle doğrular:
Prof. Dr. Kaynak Selekler
1 – Bunama ile Alzheimer aynıdır. (YANLIŞ)
DOĞRUSU: Alzheimer, bir bunama türüdür ve geri döndürülemez bir hastalıktır. Bunama, birçok farklı türde olabilen bir durumdur ancak Alzheimer, bunamaların en sık görülen şeklidir ve tüm bunama vakalarının %60-80’ini oluşturur. Vitamin eksiklikleri, hormonal bozukluklar ve hidrosefali gibi farklı sağlık sorunları da benzer belirtiler gösterebilir. Bu nedenle, kesin tanı için nöroloji uzmanlarının detaylı bir değerlendirmesi şarttır.
2 – Alzheimer bir akıl hastalığıdır. (YANLIŞ)
DOĞRUSU: Alzheimer, bir akıl hastalığı değil, zamanla ciddi hafıza kaybı yaratan nörodejeneratif bir beyin hastalığıdır. Bu durum, sağlıklı kararlar alma yeteneğini ve günlük yaşam aktivitelerini etkileyerek kişinin yaşam kalitesini azaltır.
3 – Bütün dünyada görülme sıklığı artmaktadır. (YANLIŞ)
DOĞRUSU: Toplumda yaygın bir inanış vardır ki: “Alzheimer hastalığı artıyor, geçmişte bu kadar hasta yoktu.” Ancak Alzheimer’ın artıp artmadığını anlayabilmek için, geçmişteki nüfus, ortalama yaşam süresi ve 65 yaş üstü bireylerin sayısı gibi verileri göz önünde bulundurmak gerekir. İnsan ömrünün uzaması, Alzheimer’ın daha fazla kişi tarafından deneyimlenmesine neden olmaktadır. Son 25 yılda yapılan araştırmalar, Alzheimer ve diğer demans türlerinin sıklığının, özellikle yüksek gelirli ülkelerde azaldığını göstermektedir. Bu azalma, kalp-damar hastalıkları gibi risk faktörlerinin tedavi edilmesiyle ve sağlık hizmetlerinde sağlanan iyileşmelerle ilişkilidir.
4 – Yalnızca yaşlılarda görülür. (YANLIŞ)
DOĞRUSU: Alzheimer’a yakalanma riski, yaşla birlikte artar, ancak bu yaşlanmanın doğal bir sonucu değildir. Çoğu bireyde semptomlar 60’lı yaşlarda ortaya çıkarken, bu hastalık 30’lu yaşlarda da başlayabilir. Eğer durum 30 ila 60 yaşları arasında tespit edilirse, “erken başlangıçlı Alzheimer” olarak adlandırılır.
5 – Genetik geçişli bir hastalıktır. (YANLIŞ)
DOĞRUSU: Alzheimer hastalarının %95’i genetik özellik göstermeyen, geç yaşta başlayan ve yaygın olarak görülen sporadik tiptedir. Genetik geçiş özelliği gösteren vakalar, Alzheimer hastalarının yalnızca %5’ini oluşturur. Bu durum, bir bireyin Alzheimer’a yakalanması için ailede bu hastalığın bulunması gerekmediği anlamına gelir. Ancak, birinci derece akrabalarında Alzheimer hastalığı bulunan bireylerin, hastalığa yakalanma riskinin daha yüksek olduğu bilinmektedir. Özellikle anneden gelen risk, babadan gelen riske göre daha fazladır.
6 – Grip aşısı Alzheimer’a sebep olur. (YANLIŞ)
DOĞRUSU: Grip aşısının Alzheimer’a yol açtığına dair bilimsel bir kanıt bulunmamaktadır. Grip aşıları alüminyum içermez ve bazı çalışmalar, grip ve zatürre aşılarının bunama riskini azalttığını göstermektedir. Ayrıca, mevcut araştırmalar alüminyum maruziyetinin demans ve Alzheimer gelişimi ile doğrudan bir bağlantısı olduğunu destekleyen güçlü veriler sunmamaktadır.
7 – Alzheimer’ın tedavisi mümkündür. (YANLIŞ)
DOĞRUSU: Günümüzde Alzheimer hastalığını tamamen tedavi etmek veya ilerlemesini durdurmak mümkün değildir. Mevcut tedavi yöntemleri, hastalığın başlangıcını geciktirebilir, belirtilerin kötüleşmesini yavaşlatabilir ve bazı davranış bozukluklarını düzeltebilir. Ancak kesin bir tedavi yöntemi henüz geliştirilmemiştir.
