Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), Elektrik Piyasası Yıl Ortası Güncellemesi raporunda, dünya genelindeki enerji sistemlerinde artan elektrifikasyonun talepte hızlı bir artışa yol açtığını vurguluyor. Bu artış, ekonomik büyüme, aşırı sıcak hava koşulları, elektrikli araçların yaygınlaşması ve ısı pompaları gibi yeni teknolojilerin kullanımıyla destekleniyor. Geçtiğimiz yıl, küresel elektrik talebinde yüzde 2,5 oranında bir artış yaşanmıştı. Bu yıl ve 2025’te ise talebin yaklaşık yüzde 4 oranında artması bekleniyor. Bu oran, küresel mali kriz ve Kovid-19 salgınının ardından yaşanan olağanüstü toparlanma dönemleri hariç tutulduğunda, 2007’den bu yana görülen en yüksek yıllık büyüme olarak dikkat çekiyor.
Dünyanın önemli ekonomilerinde elektrik tüketiminde güçlü artışlar gözlemleniyor. Bu bağlamda, Hindistan’daki elektrik talebinin, güçlü ekonomik faaliyetler ve sıcak hava dalgalarının etkisiyle bu yıl yüzde 8 büyümesi öngörülüyor. Çin’deki talep artışının ise yüzde 6’nın üzerine çıkması bekleniyor. ABD’de, ekonomik büyüme ve artan soğutma talebinin yanı sıra genişleyen veri merkezleri sektörünün de talebi artırmasıyla büyümenin yüzde 3 civarında olacağı tahmin ediliyor. Buna karşın, Avrupa Birliği’nde elektrik talebinde daha mütevazı bir toparlanma yaşanması ve enerji krizinin etkisiyle son iki yılda yaşanan daralmanın ardından yalnızca yüzde 1,7’lik bir artış bekleniyor.
Kömürden Enerji Üretimi Tarih Mi Oluyor?
Dünya genelinde elektrik talebinin artmasıyla birlikte, yenilenebilir enerji kaynaklarının bu talebi karşılama rolü de giderek artıyor. İlk kez, dünya genelinde yenilenebilir enerjiden üretilen elektrik miktarının, kömürden üretilen elektrik miktarını geçeceği tahmin ediliyor. Güneş enerjisinde bu yıl ve 2025’te hızlı bir büyümenin devam edeceği ve küresel elektrik talebindeki artışın yarısının güneş enerjisinden sağlanacağı öngörülüyor. Küresel elektrik sektöründen kaynaklanan karbon emisyonlarında ise bu yıl küçük bir artış yaşanması ve 2025’te de artışın yatay seyretmesi bekleniyor.
Veri Merkezlerinin Elektrik Talebi Büyüyor
Son dönemde küresel elektrik talebini artıran faktörler arasında yapay zeka destekli teknolojiler ve veri merkezleri öne çıkıyor. Rapora göre, veri merkezlerinin elektrik tüketimi şu anda sınırlı olmasına rağmen hızla büyümekte. Kripto teknolojileri hariç, veri merkezlerinin elektrik talebi 2022’de küresel elektrik tüketiminin yaklaşık yüzde 1’ini oluşturdu. Bu oranın 2026 itibarıyla yüzde 1,5 ila 3 arasında değişmesi bekleniyor. Elektrikli araçlardaki hızlı büyümeye rağmen, 2022’de elektrikli araçların toplam talep içindeki oranı yalnızca yüzde 0,5 seviyesindeydi. Elektrikli araç kaynaklı tüketimin 2026’da toplam talebin yüzde 2’sine yaklaşacağı öngörülüyor. Elektrik yoğun bir sektör olan alüminyum üretimi ise halihazırda küresel elektrik talebinin yüzde 4’ünü oluşturuyor.
IEA Enerji Piyasaları ve Güvenliği Direktörü Keisuke Sadamori, rapora ilişkin değerlendirmesinde, “Bu yıl ve 2025’te küresel elektrik talebindeki artış, son 20 yılın en hızlı büyümelerinden biri olacak.” ifadesini kullandı. Temiz enerjinin elektrik arzındaki payının artmaya devam etmesinin cesaret verici olduğunu belirten Sadamori, “Ancak uluslararası enerji ve iklim hedeflerine ulaşmak için bu büyümenin çok daha hızlı bir şekilde gerçekleşmesi gerekiyor. Aynı zamanda tüketicilere güvenli elektrik arzı sağlamak için şebekeleri genişletmek, güçlendirmek ve artan soğutma talebinin elektrik sistemleri üzerindeki etkilerini azaltmak için daha yüksek enerji verimliliği standartları uygulamak son derece önemlidir.” şeklinde konuştu.
