Türkiye’nin Nüfus Projeksiyonları (2023-2100)
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), “Nüfus Projeksiyonları, 2023-2100” adlı araştırmasının sonuçlarını kamuoyuna duyurdu. Bu araştırma, Türkiye’nin nüfus yapısındaki son yıllardaki değişimlerin, ülkenin ihtiyaçları ve kurumun revizyon politikası doğrultusunda nasıl şekillendiğine dair önemli veriler sunuyor. 2023 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçları temel alınarak, doğum, ölüm ve göç gibi demografik göstergelerin mevcut durumu devam edecek şekilde ele alındı. Ayrıca, bu göstergelerde artış veya azalış yönünde eğilimler de göz önünde bulundurularak, üç farklı senaryo (ana, düşük ve yüksek) ile nüfus projeksiyonları geliştirildi.
Ana senaryoya göre, 2023 yılında 85 milyon 372 bin 377 kişi olan Türkiye nüfusunun, 2030 yılında 88 milyon 188 bin 221 kişiye, 2050 yılında ise 93 milyon 774 bin 618 kişiye ulaşması bekleniyor. Türkiye nüfusunun, 2050’li yılların ortalarına kadar artış göstermesi ve ardından azalmaya başlaması öngörülüyor. Bu tahminler doğrultusunda, nüfusun 2100 yılında 77 milyonun altına düşeceği öngörülmektedir. Nüfusun yaş yapısının önemli bir göstergesi olan ortanca yaşın, 2023’te 34 olarak hesaplandığı, 2050’de 44,8, 2075’te 51,5 ve 2100’de 52,2’ye yükselebileceği düşünülmektedir.
Doğurganlıkta Düşüş Var
Bir kadının doğurganlık döneminde (15-49 yaş grubu) doğurabileceği ortalama çocuk sayısını gösteren toplam doğurganlık hızında yaşanan düşüş, uluslararası göç eğilimlerindeki değişimle birleşerek geleceğe yönelik farklı varsayımlara dayalı projeksiyonların üretilmesine yol açmıştır. Bir nüfusun sayıca aynı kalabilmesi, yani yenilenme düzeyinde kalabilmesi için, her bireyin kendi yerine bir nesil bırakması gerekmektedir. Nüfusun artmaya devam etmesi için kadın başına düşen çocuk sayısının en az 2,1 olması şarttır. Toplam doğurganlık hızı, 2001 yılında 2,38 iken 2003 ve 2014 yılları arasında yenilenme seviyesi olan 2,1 düzeyinde durağan bir seyir izlemiştir. Ancak 2014’ten sonra yaşanan ciddi düşüşle, 2023 yılında bu oran 1,51’e gerilemiştir. Doğurganlık hızındaki bu düşüş, geliştirilecek politikaların olası etkilerini de nüfus projeksiyonu hesaplamalarında dikkate almayı gerektirmiştir.
2075’te Her 3 Kişiden 1’i Yaşlı Olacak
2023 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre, yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı ilk kez yüzde 10’un üzerine çıkmıştır. Ana senaryo ele alındığında, yaşlı nüfus oranının 2050’de yüzde 23,1’e, 2075’te yüzde 31,7’ye ve 2100’de yüzde 33,6’ya ulaşması beklenmektedir. Nüfusun yaş ve cinsiyet yapısındaki değişimlerin süreceği tahmin edilmektedir. Bu değişimi gösteren nüfus piramitleri 2023 ve 2075 yılları için incelendiğinde, doğurganlıktaki değişim, yaşlı nüfustaki artışla genç ve çalışma çağı nüfusundaki azalışın üç senaryoda da görüldüğü tespit edilmiştir.
Çalışma Çağındaki Nüfus 2100’de Yüzde 54’e Düşecek
Projeksiyon sonuçlarına göre, çalışma çağında yer alan 15-64 yaş grubundaki nüfusun oranı 2023’te yüzde 68,3 olarak kaydedilmiştir. Bu oranın 2050’de yüzde 61,9’a, 2075’te yüzde 55,9’a ve 2100’de yüzde 54,6’ya düşeceği öngörülmektedir. Çocuk nüfus olarak tanımlanan 0-14 yaş grubundaki nüfusun oranı 2023 yılında yüzde 21,4 olmuştur. Ana senaryoya göre, bu oranın 2050’de yüzde 15,1’e, 2075’te yüzde 12,4’e ve 2100’de yüzde 11,8’e gerileyeceği tahmin edilmektedir.
Demografik Fırsat Penceresi 2030’da Kapanacak
Bağımlı nüfus toplamının, çalışma çağı nüfusunun yarısından az olduğu dönem, “demografik fırsat penceresi” olarak adlandırılmaktadır. Çocuk nüfus olarak tanımlanan 15 yaş altı nüfusun toplam nüfusun yüzde 30’undan az, yaşlı nüfus olarak tanımlanan 65 yaş üzeri nüfusun ise toplam nüfusun yüzde 15’inden az olduğu dönemde demografik fırsat penceresinin açık olduğu değerlendirilmektedir. Projeksiyon sonuçları, 2030’un ilk yarısında yaşlı nüfus oranının yüzde 15’i aşacağına ve demografik fırsat penceresinin kapanacağına işaret etmektedir.
