Bankacılık Sektöründeki Gelişmeler
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, Türkiye’nin bankacılık sektörünün toplam aktif büyüklüğü eylül ayında 30 trilyon 518 milyar 692 milyon lira olarak kaydedildi. Bu bağlamda, Türkiye’deki en büyük 10 banka, sektördeki toplam aktiflerin %82,6’sını oluşturuyor. Ülkedeki büyük bankaların yılın üçüncü çeyreğine ait finansal tabloları da açıklanmış durumda. Bankaların konsolide olmayan finansal tablolarından derlenen verilere göre, Türkiye’nin en büyük 10 bankasının aktif büyüklüğü, 2023 yılı sonuna göre %30,2 artış göstererek 25 trilyon 213,7 milyar liraya ulaşmıştır.
Ziraat Bankası, 4 trilyon 948 milyar liralık aktif büyüklüğüyle Türkiye’nin en büyük bankası olma unvanını korumaktadır. Bu bankanın aktif büyüklüğü, geçen yıla oranla %30,2 artış kaydetmiştir. İkinci sırada bulunan VakıfBank, aktif büyüklüğünü %27,6 artırarak 3,5 trilyon liraya çıkmıştır. Aktif büyüklük sıralamasında, üçüncü sırada 3,1 trilyon lira ile Türkiye İş Bankası yer almakta ve özel bankalar arasında en yüksek aktif büyüklüğe sahip olma unvanını sürdürmektedir.
- Halkbank, 2,8 trilyon liralık aktif büyüklüğüyle dördüncü sırayı alırken, 9 aylık süreçte aktif büyüklüğünü %31 artırdı.
- Halkbank’ı sırasıyla 2,4 trilyon lira ile Garanti BBVA, 2,3 trilyon lira ile Yapı Kredi, 2,2 trilyon lira ile Akbank, 1,36 trilyon lira ile QNB, 1,32 trilyon lira ile DenizBank ve 825,6 milyar lira ile Kuveyt Türk Katılım Bankası izlemektedir.
- Bu dönemde aktif büyüklüğünü en çok artıran banka ise %38 ile QNB olmuştur.
10 BÜYÜK BANKANIN NET KÂRI 331,5 MİLYAR LİRAYA YAKLAŞTI
Değişen para politikaları ve sıkılaşan finansal koşullar, bankaların net kârını da önemli ölçüde etkilemiştir. Ocak-eylül döneminde en yüksek net kârı 66,9 milyar lira ile Garanti BBVA elde ederken, bu yılın aynı dönemine göre kârını %16,3 artırmıştır. Ziraat Bankası 50,3 milyar lira ile ikinci, Türkiye İş Bankası 34,6 milyar lira ile üçüncü, DenizBank 33,8 milyar lira ile dördüncü ve Akbank 33,1 milyar lira ile beşinci sırada yer almıştır.
- Karlılık açısından bu bankaları sırasıyla 27,2 milyar lira ile QNB, 24,4 milyar lira ile Kuveyt Türk, 22,4 milyar lira ile Yapı Kredi ve 11,2 milyar lira ile Halkbank takip etmiştir.
- Böylece 10 büyük bankanın net kârı toplamda 331 milyar 466 milyon liraya ulaşmıştır.
- Yıllık net kâr değişimlerine bakıldığında, kârını en çok artıran banka %81,1 ile VakıfBank olmuştur. VakıfBank’ı %52,7 ile DenizBank izlemektedir.
Net kârını artıran diğer bankalar ise Kuveyt Türk (%42,7), Halkbank (%39,3), Garanti BBVA (%16,3) ve QNB (%10,5) olarak kaydedilmiştir. Söz konusu dönemde net kârı gerileyen bankalar ise sırasıyla %54 ile Yapı Kredi, %35,6 ile Akbank, %33,4 ile Türkiye İş Bankası ve %8,6 ile Ziraat Bankası olarak belirtilmiştir.
10 BANKANIN ÖZ KAYNAĞI 2 TRİLYON LİRAYI AŞTI
BDDK verilerine göre, eylül ayında Türkiye’deki bankaların toplam öz kaynakları 2 trilyon 643 milyar lira olarak tespit edilmiştir. 10 büyük bankanın toplam öz kaynakları ise 2023 yılı sonuna göre %18,7 artış göstererek 2 trilyon 80 milyar liraya ulaşmıştır. Öz kaynak büyüklüklerine göre sıralama şu şekildedir:
- Ziraat Bankası: 408,8 milyar lira (1. sırada)
- Garanti BBVA: 302,6 milyar lira
- Türkiye İş Bankası: 290,5 milyar lira
- Akbank: 230,9 milyar lira
- VakıfBank: 201,1 milyar lira
- Yapı Kredi: 190 milyar lira
- Halkbank: 137,9 milyar lira
- DenizBank: 137,8 milyar lira
- QNB: 107,7 milyar lira
- Kuveyt Türk Katılım Bankası: 72,1 milyar lira
Bu dönemde öz kaynaklarını en fazla artıran bankalar sırasıyla %53,4 ile DenizBank, %50,4 ile Kuveyt Türk ve %32,1 ile QNB olmuştur.
TOPLAM MEVDUATLAR 16,8 TRİLYON LİRAYI AŞTI
Bankalar için en önemli fon kaynağı olan mevduatlar, 10 büyük banka için 2023 sonuna göre %21,9 artışla 16 trilyon 831,7 milyar liraya yükselmiştir. Mevduat sıralamasında kamu bankaları ilk üç sırayı kaplamaktadır:
- Ziraat Bankası: 3,5 trilyon lira (1. sırada)
- Halkbank: 2,33 trilyon lira (2. sırada)
- VakıfBank: 2,3 trilyon lira (3. sırada)
2023 yılı sonuna kadar mevduat hacmi en fazla artış gösteren bankalar ise %29,6 ile QNB, %25,4 ile Garanti BBVA ve %24,6 ile Halkbank olmuştur.
10 BÜYÜK BANKADAN 13,2 TRİYON LİRALIK NAKDİ KREDİ DESTEĞİ
İlgili 10 bankanın toplam nakdi kredi desteği, 2023 sonuna göre %30,1 artışla 13 trilyon 235 milyar liraya ulaşmıştır. Kredi desteği en yüksek olan banka, 2,5 trilyon lira ile Ziraat Bankasıdır. Bankanın kredi stoku, %30,6 oranında bir artış göstermiştir. Ziraat Bankası’nın ardından en yüksek nakdi kredi stokuna sahip bankalar sırasıyla:
- VakıfBank: 1,8 trilyon lira
- Türkiye İş Bankası: 1,5 trilyon lira
- Halkbank: 1,44 trilyon lira
- Garanti BBVA: 1,43 trilyon lira
- Yapı Kredi ve Akbank: 1,2 trilyon lira
- QNB: 830,3 milyar lira
- DenizBank: 693,6 milyar lira
- Kuveyt Türk: 372 milyar lira
Yılın 9 ayında kredi stokundaki artış hızı yıllık olarak incelendiğinde, ilk üç sırada %38,8 ile QNB, %38,6 ile DenizBank ve %38,4 ile Akbank yer almıştır. TL kredilerde ise ilk üçte Ziraat Bankası, VakıfBank ve Halkbank bulunurken, yabancı para kredilerde ise sıralama şu şekildedir: 928 milyar lira ile Ziraat Bankası, 674,9 milyar lira ile VakıfBank ve 576 milyar lira ile Türkiye İş Bankası.
Kamu bankalarının 9 ayın sonunda kredi stoku 5,9 trilyon liraya, özel bankaların ise 7,3 trilyon liraya ulaşmıştır. Bu durumda, 10 büyük bankanın toplam kredi stokunun %44,6’sına kamu bankaları, %55,4’üne özel bankalar sahip olmuştur.
