TÜİK 2024 Gelir Dağılımı İstatistiklerini Açıkladı
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına yönelik Gelir Dağılımı İstatistiklerini kamuoyuna duyurdu. Yapılan son araştırmalar, gelir dağılımındaki önemli değişimleri ortaya koyuyor. En yüksek eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip olan yüzde 20’lik grubun toplam gelirden aldığı pay, bir önceki yıla göre 0,6 puan azalarak yüzde 48,1 seviyesine geriledi. Aynı dönemde, en düşük gelire sahip yüzde 20’lik grubun gelir payı ise 0,2 puan artarak yüzde 6,3’e yükseldi.
Gini Katsayısında Sınırlı Değişim
Gelir dağılımı eşitsizliğinin bir göstergesi olan Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, bire yaklaştıkça ise gelir dağılımında bozulmayı ifade etmektedir. Önceki yıllarda yalnızca eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri üzerinden hesaplanan Gini katsayısı, artık sosyal transferlerin gelir dağılımı üzerindeki etkisini daha iyi anlamak amacıyla iki farklı yöntemle hesaplanmıştır. Bu hesaplamalarda, tüm sosyal transferler hariç tutulmuş ve emekli ile dul-yetim maaşı hariç tutularak analiz edilmiştir.
2024 yılına ait araştırma sonuçlarına göre, Gini katsayısı bir önceki yıla göre 0,007 puan azalarak 0,413 olarak tahmin edilmiştir. Tüm sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,476, emekli ve dul yetim maaşları dahil diğer sosyal transfer gelirleri hariç tutulduğunda ise 0,423 olarak belirlenmiştir. Toplumun en yüksek gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği payın en düşük gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği paya oranı (P80/P20) bir önceki yıla göre 0,2 puan azalarak 7,7, gelirden en fazla pay alan yüzde 10’unun elde ettiği gelirin en az pay alan yüzde 10’unun elde ettiği gelire oranı (P90/P10) ise 0,5 puan azalarak 13,3 olarak gerçekleşmiştir.
En Yüksek Gelir Çekirdek Aile Bulunmayanlarda
Türkiye’de yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri, bir önceki yıla göre yüzde 106,9 artış göstererek 374 bin 899 TL’ye ulaşmıştır. Yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise yüzde 108,3 artarak 90 bin 116 TL’den 187 bin 728 TL’ye yükselmiştir. Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirlerinde en yüksek gelir, geçen yıla göre 124 bin 506 TL artarak 231 bin 206 TL ile çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarına aittir. Tek kişilik hanehalklarının yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri 223 bin 859 TL, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarında ise bu değer 192 bin 110 TL olarak hesaplanmıştır. En düşük yıllık ortalama eşdeğer kullanılabilir hanehalkı fert geliri ise 146 bin 828 TL ile en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarına aittir.
En Yüksek Payı Maaş ve Ücret Geliri Aldı
Toplam gelir içerisinde en yüksek payı, yüzde 48,8 ile bir önceki yıla göre 0,3 puan artış gösteren maaş ve ücret geliri almıştır. İkinci sırayı yüzde 20,8 ile önceki yıla göre 1,3 puan azalan müteşebbis geliri alırken, üçüncü sırayı yüzde 17,8 ile önceki yıla göre 0,2 puanlık artış gösteren sosyal transfer geliri oluşturmuştur.
Tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki payı yüzde 17,5, emekli ve dul-yetim aylıklarının sosyal transferler içindeki payı ise yüzde 87,6 olarak gerçekleşmiştir.
Gelirini En Çok Lise Mezunları Artırdı
Yıllık ortalama esas iş gelirleri; yükseköğretim mezunlarında 309 bin 721 TL, lise ve dengi okul mezunlarında 240 bin 470 TL, lise altı eğitimlilerde 168 bin 407 TL, bir okul bitirmeyenlerde ise 106 bin 478 TL olarak hesaplanmıştır. Geçen yıla göre yıllık ortalama esas iş gelirinde en yüksek artış yüzde 110,2 ile lise ve dengi okul düzeyli eğitimlilerde kaydedilmiş, en düşük artış ise yüzde 88,2 ile bir okul bitirmeyenlerde olmuştur.
En Çok İnşaat Sektörünün Geliri Arttı
Esas iş gelirleri sektörel olarak incelendiğinde; en yüksek yıllık ortalama gelirin 242 bin 299 TL ile hizmet sektöründe, en düşük yıllık ortalama gelirin ise 153 bin 773 TL ile tarım sektöründe olduğu gözlemlenmiştir. Bir önceki yıla göre; yıllık ortalama esas iş gelirinde en yüksek artış yüzde 115,4 ile inşaat sektöründe, bunu yüzde 102,0 ile sanayi sektörü izlemiştir. Hizmet sektöründe yüzde 100,2, tarım sektöründe ise yüzde 66,0 artış gözlemlenmiştir. Yıllık ortalama esas iş gelirleri; işverenlerde 804 bin 882 TL, kendi hesabına çalışanlarda 210 bin 679 TL, ücretli maaşlılarda 209 bin 764 TL ve yevmiyelilerde 105 bin 712 TL olarak hesaplanmıştır. Geçen yıla göre en yüksek artış yüzde 104,0 ile ücretli ve maaşlılarda, en düşük artış ise yüzde 82,2 ile kendi hesabına çalışanlarda olmuştur.
En Yüksek Gelir Eşitsizliği İstanbul’da
Araştırma sonuçlarına göre, Türkiye’de yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri 2024 yılında 187 bin 728 TL iken, İBBS 2. Düzey bölgeleri itibarıyla en yüksek gelir, 257 bin 891 TL ile TR10 (İstanbul) bölgesinde kaydedilmiştir. Bu bölgeyi, 248 bin 285 TL ile TR51 (Ankara) ve 225 bin 758 TL ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgeleri takip etmektedir. En düşük yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise 91 bin 818 TL ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) bölgesinde gerçekleşmiştir.
Toplumun en yüksek gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği payın en düşük gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği paya oranı (P80/P20) Türkiye genelinde 7,7 olarak belirlenmiştir. Bu değerin en düşük olduğu İBBS 2. Düzey bölgeleri ise 4,9 ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) ve TRB1 (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) bölgeleri olurken, bu bölgeleri 5,0 ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) ve TR32 (Aydın, Denizli, Muğla) bölgeleri izlemektedir.
P80/P20 oranının en yüksek olduğu İBBS 2. Düzey bölgeleri ise 7,7 ile TR10 (İstanbul), 7,6 ile TR51 (Ankara) ve 7,5 ile TR61 (Antalya, Isparta, Burdur) olarak belirlenmiştir.
