TÜİK’in enflasyon sepetini 2 yılı aşkın süredir açıklamaması tartışma yaratmaya devam ediyor. Ekonomim gazetesi yazarı Alaattin Aktaş, TÜİK’in kendi açıkladığı verileri kullanarak 26 aydır kamuoyuna açıklanmayan madde fiyatları sepetindeki 100 ürünün fiyatını hesaplayarak kamuoyuna duyurdu. Aktaş’ın hesaplamasına göre, muayene ücreti 34 TL, yurt ücreti 457 TL, kira 5 bin 845 TL, yumurta 2.5 TL.
Aktaş’ın madde fiyatlarını hesaplamasının ardından TÜİK Başkanı Erhan Çetinkaya, gazetecilerle bir araya gelerek, madde fiyatlarının başka ülkelerde de açıklanmadığını, önemli olanın ortalama fiyat olduğunu, enflasyonu şirket karlarının artırdığını ifade etmişti.
İktisatçı Prof. Dr. Aziz Konukman Değerlendirmesi
TÜİK’in veri şeffaflığına ilişkin tartışmalar devam ederken İktisatçı Prof. Dr. Aziz Konukman, TÜİK Başkanı Erhan Çetinkaya’nın açıklamalarını ANKA Haber Ajansı’na değerlendirdi.
- Konukman: “Çok şaşırtıcı ifadeler var. ‘Madde sepeti olduğu yerde duruyor. Madde sepetini gizlemek kimsenin yetkisinde değil.’ Bu açıklamayı gördüğümde inanamadım. Kimse gizlendiği iddiasında değil zaten. Çünkü sepet web sayfasında var. Sorun o değil ki. Sorun madde fiyatlarının yayınlanmaması. Problem buradan kaynaklandı.”
- Konukman: “TÜİK, gösterge niteliği yok idiyse neye dayanarak enflasyonu hesapladı? Bize açıklanmayan maddelerin fiyatlar elinde, bunlar gösterge niteliğinde. Oradan hareketle endeksin kendisini açıklıyor. Ama çok ilginçtir. ‘Bunların bir gösterge niteliği yoktu. Onun için bunları yayınlamıyoruz’ diyor.”
- Konukman: “TÜİK Başkanı ‘Ortalama fiyatları alıyoruz’ diyor. Doğru, öyle olması gerekir zaten. Domates dediğin zaman çeşitli yerlerde domates fiyatları var. Onların bir ortalamasını alıyorsun. Tavuk örneğini veriyor. 30’lu yumurtalar var. En çok yaygın tüketim de o. O zaman gezen tavuk yumurtasının fiyatından düşük oluyor.”
- Konukman: “TÜİK Başkanı ‘Geçmişte açıklanan madde fiyatlarının bir gösterge niteliği yoktu.’ Bu ne demek ya? TÜİK, gösterge niteliği yok idiyse neye dayanarak enflasyonu hesapladı? Hala ona göre hesaplıyor.”
İstatistikler ve Enflasyon
İstatistiklerin önemi ve enflasyon hesaplama yöntemleri üzerine yapılan tartışmalar, kamuoyunda geniş yankı uyandırmış durumda. TÜİK’in veri şeffaflığı ve enflasyon sepeti içerisinde yer alan madde fiyatlarının açıklanmaması, ekonomistler arasında farklı görüşlere neden olmaktadır.
Sonuç
TÜİK’in enflasyon sepeti ve veri açıklama politikaları, ekonomi alanında önemli tartışmaları beraberinde getirmektedir. Veri şeffaflığı ve hesaplama yöntemlerine ilişkin yapılan eleştiriler, ekonomi politikalarının doğru şekilde belirlenmesi ve toplumun ekonomik durumunu doğru şekilde değerlendirmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
