Altın Piyasasında Tedirginlik ve Düşüşler
Artan jeopolitik gerginlikler, merkez bankalarının faiz indirim döngüsüne girmesi ve yaklaşan ABD seçimleri, altın fiyatlarını rekor seviyelere taşırken, Türkiye ile uluslararası piyasa arasında oluşan kilogram başına 3 bin 500 dolarlık fark, iç piyasada altın talebini olumsuz yönde etkiledi. Takı sektöründe hacim, son yılların en düşük seviyesine gerilerken, ihracat tarafı da bu fark nedeniyle olumsuz etkilendi. Sektör temsilcileri, yaşanan durumun imalat ve atölyeleri vurmaya başladığını vurguladı.
Ekonomim’den Yener Karadeniz’in haberine göre, Kuyumcukent ve diğer bölgelerdeki atölyeler, uzun yıllar sonra ilk kez 10-15 gün kapatma kararı aldı. Bu durumun önümüzdeki dönemde tamamen kapanma ve işten çıkarmalara yol açabileceğinden endişe duyan iş insanları, yabancıların yanı sıra yerli üreticilerin de Dubai, Mısır ve Irak gibi ülkelerde yerli ortaklarla çalışarak üretim üslerini yurtdışına taşımaya başladığını ifade etti.
Türkiye Kuyumculuk Sektörünün Zorlukları
İstanbul Kuyumcular Odası Başkanı Mustafa Atayık, dünyada olduğu gibi ülkemizde de savaşlar, yüksek faiz oranları ve yüksek enflasyon döngüsünün tüm meslek gruplarını, özellikle kuyumculuk sektörünü olumsuz etkilediğini belirtti. Tüm bunların yanı sıra, 1 yılı aşkın süredir uygulanan altındaki kota kısıtlaması gibi unsurlar da eklenince, sektörün zor bir sürece girdiğini vurguladı. Atayık, “Bugün, sektörün kalbi konumundaki İstanbul’da en küçük atölyeden büyük işletmelere, toptancısından mağaza sahibine, kuyum işletmelerine, esnafına, tüccarına, sanayicisine ve ihracatçısına kadar herkes için olumsuz bir hava hakim. Düğün mevsiminde de satışlar beklenenin çok altında kaldı. Piyasada moraller bozuk ve bugüne kadar hiç yaşamadığımız büyük bir durgunluk var” dedi.
Çıkış İçin İki Öneri
Mustafa Atayık, Türk kuyumculuk sektörünün içinden geçtiği sıkıntılı süreçten çıkış için iki yol önerdi. Bunlar:
- Enflasyon Muhasebesi’nin kaldırılması: Yerine Altın Esaslı bir muhasebe sisteminin getirilmesini talep ediyoruz.
- Kota kısıtlamasına son verilmesi: Kota uygulamasını yumuşatan önlemlerin atölyeleri de kapsaması gerektiğini belirttik. Çözüm önerimiz, ‘Kapasite Raporları’ baz alınarak bu işlemin yapılmasının mümkün olduğunu gösteriyor. Bu önerimiz Ankara’da önemli bir karşılık buldu. Yetki Belgesi olan perakende kuyumcularının yanı sıra Kapasite Raporu bulunan atölyecilere de altında kota hakkı verilmesini bekliyoruz.
Fiyat Farkları ve Etkileri
Altın ve Para Piyasaları Uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk de sektörün son gelişmeler nedeniyle hala tedirgin ve mağdur olduğunu ifade etti. Özellikle altında son dönemdeki hızlı yükselişin yanı sıra, uluslararası piyasa ile fiyat farkının hem yerli hem de yabancı takı altın talebini olumsuz etkilediğini belirtti. “Atölyeler bu nedenle işçi çıkarmaya başladı. Tasarruf altında ise bir dengelenme var” dedi. Yıldırımtürk, fiyat farklarının yaz aylarında gerek kaçak altın girişi gerekse İtalya’dan gelen mamullerin eritilip külçe haline getirilmesinin etkisiyle yaz aylarında 700 dolara kadar gerilediğini, bu farkın son haftalarda 4 bin 500 dolardan 3 bin 500 dolara düştüğünü belirtti.
Borsa İstanbul, Kıymetli Madenler Piyasası altın ithalatı verilerine göre, bu yılın ilk 5 ayında aylık 11 bin kg’ın üzerinde seyreden altın ithalatı, haziran itibarıyla 7 bin kg seviyesine geriledikten sonra eylül ayında 8 bin 218 kg olarak gerçekleşti.
Kapalıçarşı Piyasasındaki Durum
Son gelişmelerin altın ticaretinin kalbi sayılabilecek Kapalıçarşı piyasasını nasıl etkilediği merak ediliyor. Yıldırımtürk, takı talebinin neredeyse yok denecek kadar az olduğunu, ancak sadece alış ve satış arasındaki farktan dolayı bilezik talebinde az da olsa bir hareketlilik olduğunu ifade etti. “Yatırım amaçlı altın tarafında da az da olsa bir hareket var, ancak bu miktarlar düşük. Vatandaş dövizden uzaklaşmaya başladı ve ‘Dövizimi ne zaman satsam da altın alsam’ gibi sorularla karşılaşıyoruz. Ancak burada başka bir durum daha var; ikinci el emlak ve araç piyasasının sakinleşmesi, ihtiyacı olanların ellerindeki altını ya da dövizi satarak bu ihtiyaçlara yönelmesine yol açıyor” dedi.
Endişeler ve Gelecek Beklentileri
İstanbul Ticaret Odası Kuyumculuk Meslek Komite Başkanı Ercan Özboyacı, uluslararası piyasa ile açılan fiyat farkının son yılların en kötü fuarını yaşattığını belirtti. Yurtdışı müşterilerin bu fiyat farkına anlam veremedikleri için sipariş yazamadıklarını ifade eden Özboyacı, “Kuyumcukent’te ve diğer bölgelerdeki atölyeler bir hafta – 10 gün – 15 gün kapatmalara başladı. Bu durum, işten çıkarmaları hızlandırabilir. İnsanlar iş yapamadıkları için ciddi olarak küçülmeye başlayacaklar” diye konuştu. Ayrıca, büyük fabrikaların da merkezlerini Dubai, Irak ve Mısır’a taşımaya başladığını belirtti.
Özboyacı, altın fiyatlarının dünyada ons bazında yükselmesinin satın alma gücünü etkilediğine dikkat çekerek, “Farkın yanında altın fiyatlarındaki artış da etkili. Altına erişim zorlaşıyor. İç piyasada hareketlenme sadece gram ve külçe altın gibi yatırımlık altınlarda görülüyor. Takı aksesuarında ise hacim ve iş yok” dedi. Jeopolitik riskler nedeniyle insanların altın yatırımının daha da yükseleceğini öngörerek hareket ettiğini kaydeden Özboyacı, “Ama bizim için gram ya da külçenin satılmasının bir faydası yok. Atölyelerimiz, imalathanelerimiz takı üretemedikten sonra bir faydası olmuyor. Şu an hem kota hem de dövizin düşüklüğü nedeniyle ters makasa yakalandık. Son yılların en kötü iki yılını yaşıyoruz. Makro hedefler baz alındığında, bizim gibi mikro sektörler önceliklendirilmediği için bu durum devam edecek. Acil talebimiz, ilk aşamada kotanın kaldırılmasıdır. Bu uygulama, sizi uluslararası piyasalardan koparıyor ve ihracat yapmanızın önünü tıkıyor.”
