Sosyal Medya Influencer’larına Uygulanan Cezalar Artıyor
Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu, sosyal medya tanıtımlarını titizlikle inceleyerek geçtiğimiz yıl 5 influencer’a toplamda 1 milyon 352 bin 808 lira, bu yılın ilk yarısında ise 11 influencer’a 5 milyon 35 bin 994 lira idari para cezası uygulandığını duyurdu. Böylelikle, 1,5 yıllık dönem zarfında toplam 6 milyon 388 bin 802 lira tutarında ceza kesilmiş oldu.
Reklam Kurulu, sosyal medya platformları üzerinden gerçekleştirilen reklam faaliyetlerini analiz etme amacıyla Sosyal Medya Reklamlarının Yapay Zeka ile Taranması Projesi’ni Mart 2022’de başlattı. Bu proje ile “sosyal medya etkileyicisi” olarak tanımlanan influencer’ların paylaşımlarında reklamların açık ve anlaşılır bir şekilde belirtilmemesi oranı, %57’den %11’e düşürüldü. Bu çabalar, tüketicilerin sosyal medya reklamlarına yönelik farkındalığını artırırken, başvuru sayılarında da belirgin bir artış gözlemlendi.
Ceza ve Yaptırımlar
- Geçen yıl 5 influencer’a 1 milyon 352 bin 808 lira ceza uygulanırken, 2023 yılının ilk 6 ayında 11 influencer’a toplamda 5 milyon 35 bin 994 lira ceza kesildi.
- Kural ihlalleri nedeniyle toplam 39 durdurma cezası ve 11 durdurma ile idari para cezası uygulandı.
- Durdurma cezası, mevzuata aykırı reklamların düzeltilmesini veya kaldırılmasını talep etti.
Kurul, influencer’ların reklam paylaşımlarında, haksızlık içeren unsurlar, takipçi sayısına bağlı etki alanı büyüklüğü, ekonomik durumları gibi faktörleri dikkate alarak idari yaptırımları belirledi. 2024 yılında, 2023’te uygulanan 347 bin 128 liralık ceza, yeniden değerleme oranıyla 550 bin 59 lira olarak güncellenecek.
Artan Şikayetler ve İhlaller
2023 yılında toplam 77 sosyal medya hesabına idari yaptırım uygulanırken, bu rakamın 2024’ün ilk yarısında 50’ye ulaştığı bildirildi. Influencer’ların yaptığı paylaşımlarda, bir markaya ait ürün veya hizmetin tanıtımının yapıldığı ancak bunun açık bir şekilde reklam olarak belirtilmediği durumlar sıkça karşılaşıldı. Ayrıca, sağlık beyanı içeren ifadeler kullanılması, klinik, hastane veya doktor gibi sağlık hizmetlerine yönlendirilmesi gibi çeşitli mevzuata aykırı durumlar da tespit edilerek gerekli yaptırımlar uygulandı.
Bu bağlamda, kozmetik ürün tanımını aşan ifadeler kullanılması, takviye edici gıda reklamında mevzuata aykırı ifadelerin yer alması gibi gerekçelerle de bazı influencer’lara idari yaptırım uygulandı. Böylece, sosyal medyada yapılan reklamların daha şeffaf ve belirgin hale gelmesi hedefleniyor.
