Rusya’nın Kripto Para ve Uluslararası Ödemelerdeki Yeni Dönemi
Rusya, artan yaptırımlar ve ödeme sorunlarıyla karşı karşıya kalırken, kripto paraları uluslararası ödemelerde deneysel olarak kullanmaya 1 Eylül 2023’te başlayacağını duyurdu. ABD’nin Rusya’ya yönelik yaptırımlarını sıkılaştırması, Rus şirketlerinin uluslararası ticarette ödeme alma ve gönderme konularında ciddi zorluklar yaşamasına yol açtı. Bu sorunların çözümü için alternatif yollar arayan Rus yetkililer, geçmişte sert bir tutum sergiledikleri kripto paralara şimdi daha ılımlı bir yaklaşım sergilemeye başladı.
Rusya Merkez Bankası, 2022 yılında, savaşın hemen öncesinde hazırladığı raporda, ülkede kripto paraların yasaklanmasını önermişti. Ancak, Ukrayna savaşının ardından Rus bankalarının SWIFT ödeme sisteminden çıkarılması, kripto paraların yaygınlaşmasına zemin hazırladı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 8 Ağustos 2023’te imzaladığı kararname ile kripto paraların uluslararası ödemelerde ve Forex işlemlerinde deneysel olarak kullanılmasını yasal hale getirdi. Bu kapsamda, 1 Eylül’de başlayacak süreç Rusya Merkez Bankası tarafından denetlenecek.
Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina, 30 Temmuz’da yaptığı bir açıklamada yıl sonuna kadar uluslararası ödemelerde kripto para kullanılmasının başlayabileceğini ifade etti. Ayrıca, Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov, 14 Ağustos’ta kripto para borsalarını yasallaştırmak üzere çalışmalar yürüttüklerini belirtti. Ancak, birçok ülkenin kripto para birimlerine yönelik kendi düzenlemelerini geliştirmesi nedeniyle uluslararası ticarette kripto paraların nasıl kullanılacağı ve bu sistemin güvenliği hâlâ belirsizlik taşıyor.
Stabil Coinlerin Kullanımı Bekleniyor
Uzmanlar, Rusya’nın kripto paralara ilişkin başlatacağı deneme sürecinde, 2014 yılında geliştirmeye başladığı Ulusal Ödeme Kartı Sistemi’nin önemli bir rol oynayacağını vurguluyor. Rusya Merkez Bankası’nın bu sistem üzerinde tam kontrol sahibi olması, bu tercihin arkasındaki en önemli etken olarak öne çıkıyor. Ülkenin yerli ödeme sistemi olan Mir de bu platform üzerinde çalışıyor. Uluslararası ödemelerde kullanılacak kripto para türü olarak ise stabil coinlerin öne çıkması bekleniyor. Stabil coinler, değeri itibari para, emtia veya diğer kripto paralara bağlı olan varlıklar olarak tanımlanıyor.
Rusya Merkez Bankası, 10 Temmuz’da yayımladığı raporda stabil coinlerin ülkedeki dolaşımına ilişkin kuralları belirleyecek bir mekanizma oluşturulması gerektiğini bildirdi. Rusya, uluslararası ticarette kripto para kullanımı konusunda özellikle BRICS ülkelerinin desteğine ihtiyaç duyuyor. Brezilya, Güney Afrika ve Hindistan’daki yetkililer, bu konuda çalışmalar yaptıklarını açıkladı. Ancak Çin, kripto paraların kullanımını yasaklamış durumda.
Rus merkezli Transstroy Bankası tarafından yapılan bir araştırma, kripto paraların uluslararası ödemelerde kullanılmasının iş dünyası ve ekonomi için yeni fırsatlar sunduğunu ortaya koydu. Bununla birlikte, sürecin zorlukları da mevcut. Ülkelerdeki düzenleyicilerin getirdiği kısıtlamalar, teknik karmaşıklık ve kripto paraların değerindeki dalgalanmalar bu zorlukların başında geliyor.
Dijital Rublenin Deneme Süreci Devam Ediyor
Rusya Merkez Bankası’nın dijital rubleye yönelik deneme süreci, 2022 yılında başlamıştı. Dijital rublenin kripto para süreciyle entegre bir şekilde ilerlemesi bekleniyor. Çin’in dijital yuanının gelişiminden esinlenen Rusya, ticarette en büyük ortağı olan Çin ile kripto paralar ve dijital rubleyi kullanmayı umuyor. Rus parlamentosunun alt kanadı Duma’nın Mali Piyasalar Komitesi Başkanı Anatoliy Aksakov, haziranda yaptığı açıklamada, “Hem biz hem de Çin belirli bir deneyime sahibiz; bu nedenle Çin ile dijital para birimlerinde ödeme sürecini başlatmak ilginç olabilir. Teknolojik olarak oldukça yakınız. Dost bir ülke olan Belarus’la da denemek mümkün olacaktır.” ifadelerini kullandı.
Ağustos 2023 itibarıyla devam eden dijital ruble deneme süreci, şu anda yaklaşık 30 şirket ve 11 şehirde sınırlı bir şekilde uygulanıyor. Örneğin, petrol şirketi Lukoil’in bazı benzin istasyonlarında dijital ruble kullanılıyor ve Moskova Metrosu’nda da bu ödeme şekli kabul ediliyor. Rusya Merkez Bankası Başkanı Nabiullina, dijital rublenin önümüzdeki 5 yıl içinde günlük hayatta önemli bir yer edineceğini belirtti. Başkan Putin ise 17 Temmuz’da Moskova’da yaptığı toplantıda, “Bu, özünde ulusal para birimimizin başka bir formudur. Özelliği, vatandaşların ve işletmelerin, hangi bankada hesapları olduğuna bakılmaksızın dijital rubleyi kullanabilmesidir.” dedi. Dijital rublenin yaygınlaştırılması gerektiğinin altını çizen Putin, finans ve ekonomik faaliyetlerde kullanılmasına yönelik çalışmaların hızlandırılmasını talep etti. Uzmanlar, Rusya’nın dijital rubleyi uluslararası ödemelerde kullanabilmesi için öncelikle iç piyasada deneme sürecinin başarılı bir şekilde tamamlanması gerektiğini vurguluyor.
