Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin Fiyat Analizi
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, kasım ayında üretici ile market arasındaki fiyat farklılıklarını detaylı bir şekilde inceleyerek önemli verileri kamuoyuyla paylaştı. Yaptığı yazılı basın açıklamasında, kasım ayında en yüksek fiyat farkının limonda, yüzde 253,7 ile kaydedildiğini belirtti. Bayraktar, açıklamalarını şu şekilde sürdürdü:
- Limondaki fiyat farkı: Yüzde 204,9 ile patates, yüzde 197,4 ile kuru kayısı, yüzde 193,1 ile havuç ve yüzde 188,7 ile antepfıstığı takip etti.
- Fiyatlar: Üreticide 8 lira 25 kuruş olan limon, markette 29 lira 18 kuruşa satılırken; 6 lira 13 kuruş olan patates 18 lira 69 kuruşa, 135 lira olan kuru kayısı ise 401 lira 52 kuruşa alıcı buldu.
- Diğer ürünler: 11 lira 50 kuruş olan havuç, 33 lira 71 kuruşa; 240 lira olan antepfıstığı ise 693 liraya marketlerde satıldı.
Kasım ayında fiyatı en fazla artan ürün markette patlıcan, üreticide ise karnabahar olarak dikkat çekti. Aynı dönemde fiyatı en çok düşen ürün ise markette portakal, üreticide ise limon oldu.
Market Fiyatlarındaki Artış
Yüksek enflasyonun etkisiyle birlikte market fiyatları artış göstermeye devam etmektedir. Enflasyon rakamsal olarak düşüş gösterebilirken, bu durum market raflarına pek yansımamaktadır. Kasım ayında fiyat artışları sürmeye devam etti:
- Market fiyatları: Kasım ayında markette 42 ürünün 38’inde fiyat artışı, 4’ünde ise fiyat düşüşü yaşandı.
- En çok artan ürün: Markette fiyatı en fazla artan ürün yüzde 69,2 ile patlıcan olurken, onu yüzde 47,5 ile domates, yüzde 42,3 ile kuru soğan ve yüzde 39,4 ile karnabahar izledi.
- Fiyatı azalan ürünler: Markette fiyatı en fazla azalan ürün ise yüzde 17,2 ile portakal oldu. Portakaldaki fiyat düşüşünü yüzde 4,4 ile limon, yüzde 3,2 ile tavuk eti takip etti.
Üreticinin Maliyet Artışı
Türkiye’de yaşanan ekonomik kriz, tüm sektörlerde olduğu gibi tarım sektörünü de olumsuz yönde etkilemeye devam ediyor. Üreticinin maliyetlerindeki artış, nihai fiyatlara da yansıma göstermektedir:
- Fiyat değişimleri: Kasım ayında üreticide 34 ürünün 20’sinde fiyat artışı, 7’sinde fiyat düşüşü görülürken, 7 üründe ise fiyat değişimi olmamıştır.
- Fiyat düşüşü: Üreticide en çok fiyat düşüşü yüzde 17,5 ile limonda yaşandı. Limondaki fiyat düşüşünü yüzde 15,1 ile kabak, yüzde 10,8 ile zeytinyağı ve yüzde 4,2 ile havuç izledi.
- Fiyat artışı: Üreticide en çok fiyat artışı ise yüzde 153,4 ile karnabaharda meydana geldi. Karnabahardaki fiyat artışını yüzde 113,8 ile beyaz lahana, yüzde 100 ile patlıcan ve kuru soğan izledi.
Fiyat Değişimlerinin Nedenleri
Ekonomik krizin etkisiyle üreticinin fiyatlarındaki dalgalanmalar kaçınılmaz hale gelmiştir. Bu değişimlerin bazıları mazot gibi giderlerden kaynaklanırken, bazıları da mevsimsel etkenlerden kaynaklanmaktadır:
- Zeytinyağı piyasası: Piyasada yaşanan durgunluk, talepteki azalma nedeniyle fiyat düşüşlerine yol açtı.
- Lahana fiyatları: Arzdaki azalış, lahana fiyatlarında artışa neden oldu.
- Patlıcan fiyatları: Patlıcandaki fiyat artışının sebebi, tarladan sera üretimine geçişte yaşanan arz düşüşüdür.
- Soğan ve patates: Depoya alınan soğan ve patateslerin işçilik ve depo maliyetleri artarak fiyatları yükseltti.
- Limonda ve kabakta: Arzın artışı, bu ürünlerdeki fiyat düşüşünün ana sebebidir.
- Karnabahar fiyatları: Arzın azalması ve talebin artması, karnabahar fiyatlarının yükselmesine sebep oldu.
