İstihdam Sorunları ve Türkiye’deki Gelişmeler
Belce ÖRÜ, Ekonomi politikalarının etkisiyle Türkiye’de birçok sektörde istihdam ile ilgili sorunlar giderek artmakta. Ücretlerin hayat pahalılığını karşılayamaması, emeklilik sisteminin tatmin edici olmaması ve iş ile işçinin doğru koşullar altında eşleşememesi bu sorunların başında geliyor. Buna ek olarak, sıkı para politikaları ve sanayideki daralma da istihdam piyasasını zorlamakta. Ancak tüm bu olumsuzluklara rağmen Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre işsizlik oranı düşmeye devam ediyor. Gerçek istihdam verilerini daha doğru bir şekilde yansıtan geniş tanımlı işsizlik oranı ise artış göstermekte.
Eylül ayında dar tanımlı işsiz sayısı bir önceki aya göre 35 bin kişi artarak 3 milyon 100 bin kişiye ulaştı. Bu durum, işsizlik oranının %8.6 seviyesinde gerçekleşmesine neden oldu. İşsizlik oranı erkeklerde %6.7, kadınlarda ise %12.3 olarak tahmin ediliyor. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı ise bir önceki aya göre 0.3 puan artarak %17.1 seviyesine yükseldi.
Atıl İş Gücü ve Geniş Tanımlı İşsizlik
Buna ek olarak, zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel iş gücü ve iş bulma umudunu kaybeden işsizlerin oluşturduğu atıl iş gücü oranı Eylül 2024’te bir önceki aya göre 1.7 puan azalarak %25.6 oldu. Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK-AR) tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamalara göre, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı Eylül 2024 itibarıyla 10 milyon 271 bin kişiye ulaştı. Böylece dar ve geniş tanımlı işsizlik arasındaki makas açılmaya devam etti. Son iki yılda dar tanımlı işsiz sayısı 370 bin kişi azalmış gibi görünse de geniş tanımlı işsiz sayısı 2.7 milyon kişi artmış durumda.
İşsizlik Ödeneği ve Eşitsizlikler
Yüzde 13.7 işsizlik ödeneği alabildi Haftalık 40 saatten daha az çalışan ve imkanı olması durumunda daha fazla çalışmayı isteyenlerin sayısı son bir yılda 1.9 milyondan 3.1 milyona yükselerek 1 milyon 184 bin kişi artış gösterdi. Zamana bağlı eksik istihdamdaki bu artış, geçim sıkıntısının bir sonucu olarak ortaya çıkıyor. Öte yandan, DİSK’in çalışmalarına göre, TÜİK’in resmi verilerine göre dar tanımlı işsizlerin büyük bir kısmı işsizlik ödeneğinden yararlanamamaktadır. Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) Eylül ayına ilişkin işsizlik sigortası bültenlerine göre, bu ayda işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 425 bin 550 oldu. Böylece Eylül 2024’te resmi işsizlerin sadece %13.7’si işsizlik ödeneği alabilmiş durumda.
Kadın ve Genç İşsizlik Oranı
4 kadından 1’i işsiz İstihdam piyasasındaki olumsuz koşullar en çok etkilenen gruplar arasında kadınlar ve gençler yer almakta. Kadın ve genç işsizlik oranları, bu iki grubu kapsayan kadın genç işsizlik oranında da dikkat çeken bir artış gözlemleniyor. 15-24 yaş grubunu kapsayan gençlerde işsizlik oranı Eylül ayında; erkeklerde %13.5, kadınlarda ise %24 olarak tahmin edildi. Geniş tanımlı kadın işsizlik oranı %34.7 seviyesinde gerçekleşti.
