Emlak Sektöründe Yeni Düzenlemeler
Emlak sektöründe uzun zamandır beklenen ilan düzenlemeleri nihayet hayata geçirilmeye başlandı. Ticaret Bakanlığı, ilan sitelerinde doğrulanmış ilan dönemine geçileceğini duyurdu. Bu düzenleme ile birlikte artık kira sözleşmeleri e-Devlet üzerinden gerçekleştirilebilecek. Mülk sahipleri, konut satışı veya kiralama işlemleri için e-Devlet üzerinden emlakçılarını yetkilendirebilecek. Yetkilendirilen emlakçılar, konutun ilanını çeşitli sitelere yükleme hakkına sahip olacaklar.
15 Eylül’de başlayacak olan bu uygulama, Ocak 2025’e kadar isteğe bağlı olarak kullanılabilecek. Ancak, 2025 yılının Ocak ayından itibaren herkesin bu sistemi kullanması zorunlu hale gelecek. Emlak piyasası, bu düzenlemeyi genel olarak olumlu bulsa da, bazı eksiklikleri olduğunu dile getiriyor.
Emlakçıların Talepleri ve Eleştirileri
Emlakçılar, her konut için yalnızca bir emlakçının yetkilendirilmesi gerektiğini vurguluyor. Bu durum, mülk sahiplerinin “Ben daha iyi fiyata kiralarım” diyen rakip emlakçılarla karşılaşmalarının önüne geçmeyi amaçlıyor. İstanbul Emlak Brokerları Kooperatifi Başkanı Ulvi Özcan, yeni düzenlemenin hayali ilanların engellenmesine yardımcı olduğunu belirtirken, hâlâ bir ev sahibinin birden fazla emlakçıya ev verebileceğini ifade ediyor. Özcan, “Fiyat artırma çabaları devam edecek. Başka bir emlakçı, mülk sahibine gidip ‘Ben daha iyi bir fiyata kiralarım’ diyerek piyasayı yükseltecek” diye ekliyor.
İptal Hakkı Sorunlu
Türkiye Emlakçılar Federasyonu Başkanı Hacı Ali Taylan ise başka bir önemli noktaya dikkat çekiyor. Mülk sahibinin 3 aylık yetki verdiği bir emlakçının yetkisini, sebepsiz yere 2 gün içinde iptal edebileceğini belirtiyor. Taylan, “Burada emlakçı mağdur olacak. Çünkü biz ilan portallarına büyük paralar ödüyoruz ama bir günde yetkimiz iptal edilebiliyor. Biz bunun yerine tek bir emlakçıya yetki verilmesini, bu yetkinin 3 ay sürmesini, 3 ay içinde kiralamazsa yetkinin iptal edilmesini istiyoruz” diye konuşuyor.
Taylan, düzenleme ile ilana konulan gayrimenkulün ada ve parsel numaralarının yayınlanma zorunluluğunu da eleştiriyor: “Bu durum, diğer emlakçıların gayrimenkulün yerini bilerek oraya gidip baypas etmesine olanak tanıyacak.”
Konut Pazarındaki Sorunlar
Türkiye’nin Avrupa’daki en büyük konut pazarına sahip olduğunu dile getiren Ege Yapı Başkanı İnanç Kabadayı, “Talepte bir birikme yaşandığını görmek zor değil. Ancak mevcut koşullar barınma ihtiyacını olumsuz etkiliyor” dedi. Ege Yapı’nın İstanbul’da iki, İzmir’de bir aktif satışta projesi bulunuyor; ayrıca dört projenin de ön talep aşamasında olduğunu belirten Kabadayı, “Talepte bir eksiklik yok, ancak erişilebilirlik noktasında tüketicinin alımını ertelediğini gözlemliyoruz. Talep, arzla buluşmuyor. 24-48 ay vadeli seçeneklerle çözüm geliştirmeye çalışıyoruz. 2025’te faizlerin düşmeye başlayacağını ve konuta yönelik ilginin ihtiyaç kaynaklı artacağını öngörüyoruz” dedi.
İnşaat Sektöründe Güven Sorunları
Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (Türkiye İMSAD) tarafından her ay hazırlanan Aylık Sektör Raporu’nun Temmuz 2024 sonuçları açıklandı. Raporda, Avrupa pazarındaki inşaat sektörü gelişmelerinin Türkiye’nin inşaat malzemesi ihracatında belirleyici olacağı vurgulandı. Avrupa’da inşaat sektörünün 2023 yılında yavaşlamaya başladığı, 2024 yılında ise daralma sürecine girdiği belirtiliyor. Bu nedenle, müteahhitlerin yurtdışından aldığı proje sayısının 2024’ün ilk yarısında 112’den 82’ye gerilediği kaydedildi. Proje tutarları ise 8.12 milyar dolardan 7.57 milyar dolara düştü. İnşaat sektörü güven endeksi, Temmuz ayında 1.4 puan daha gerileyerek 88.1 puana indi ve bu seviyenin pandeminin yaşandığı 2020 yılının Temmuz ayındaki seviyenin bile altında kaldığı ifade ediliyor.
Yeni Siparişler Durağan
Yerel seçimler sonrası Nisan-Haziran döneminde 9.5 puan ile önemli bir artış gösteren mevcut inşaat işleri seviyesi, Temmuz ayında 2.1 puan azaldı. Nisan ve Mayıs aylarında sınırlı artış gösteren yeni inşaat siparişleri endeksi, Haziran ayından sonra Temmuz ayında da 0.8 puan gerileyerek, üçüncü çeyreğin başında yeni alınan siparişlerin durağan seyrettiği gözlemleniyor.
