Çalışan Emeklilerin Maaşlarından Kesintiler
Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında alınması planlanan önlemler arasında, çalışan emeklilerin maaşlarından genel sağlık sigortası primi kesintisi de yer alıyor. Bu yeni düzenleme ile birlikte, emeklilik öncesinde çalışırken ödenen %12,5 oranındaki genel sağlık sigortası primi, artık çalışan emeklilerin maaşlarından kesilecek. Bu durum, emeklilerin mali durumlarını olumsuz etkileyebilir.
Çalışan Emeklilere Yüksek Kesinti: Kayıt Dışılık Artıyor
Çalışmak zorunda kalan emeklilerden bütçe açığını kapatmak amacıyla gelir sağlama hedefleniyor. Şu anda, çalışan emeklilerin maaşlarından %32 oranında Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) kesintisi yapılıyor. Bu kesinti, işverenin sorumluluğunda olmasına rağmen, işverenlerin bu oranı yüksek bulması, emeklilerin kayıt dışı çalışmasına neden oluyor. Bu durum, kamuoyunda ciddi eleştirilere neden olmaktadır. SGDP, çalışan emeklilerin iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle çalışamaz hale gelmeleri durumunda bağlanacak gelir için ayrılmaktadır. Emeklilik sürecine kadar iş kazası için maaşlardan ayrılan prim oranı ise %2 olarak belirlenmiştir. Ancak, çalışan emekliler, diğer çalışanlara kıyasla çok daha yüksek prim kesintileri ile karşı karşıya kalmaktadır.
Emekli Sayısı Artıyor, Kayıt Dışı Çalışanlar Belirsiz
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine göre, 2020 yılında 746 bin 766 olan kayıtlı çalışan emekli sayısı, 2024 yılı itibarıyla ocak ayında 1 milyon 871 bin 897’ye, haziran ayında ise 2 milyon 23 bin 11’e yükselmiştir. Kayıt dışı çalışan ve emekli aylığı alanların sayısı kesin olarak bilinmemekle birlikte, yaklaşık 1 milyon kişi olduğu tahmin edilmektedir. Ortalama emekli aylıklarının 16 bin 500 lira seviyesinde olması, emeklileri yeniden çalışmaya teşvik etmekte, ancak aynı zamanda onların gelir kayıplarını da artırmaktadır. Genel sağlık sigortası ve sosyal güvenlik destek priminin emekli maaşlarından kesilmesi, emeklilerin yaşadığı mali zorlukları daha da derinleştirecektir.
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) ile Kıdem Tazminatı Tehlikede
Temmuz ayında en düşük emekli aylıklarına yapılan 2 bin 500 liralık zam sonrasında, Vergi Kanunu teklifinde EYT’lilerin çalışmaya devam etmeleri durumunda işverene verilen destek geri alınmıştı. OVP’de yer alan ‘tasarrufların artırılması’ başlığı altında, Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) kıdem tazminatını ortadan kaldırmayı planlıyor. TES ile, kıdem tazminatı yerine çalışanların maaşlarından kesinti yapılarak yeni bir fon oluşturulması öngörülüyor. Bu sistemin bir parçası olanlar, kıdem tazminatı alamayacak ve bu sistem, ikinci bir emeklilik geliri olarak sunulacak. Böylelikle, emeklilik sonrası gelir güvencesinin sağlanması hedefleniyor, ancak bu durum çalışanlar arasında belirsizlik yaratmaktadır.
