Çay Üretiminde Kriz: Üreticiler Çay Kanunu İstiyor
Türkiye’de çay üretiminin geleceği tehlikeye girdi. Üretici temsilcileri, durumun böyle devam etmesi halinde çay üretiminin sona erebileceği uyarısında bulunarak acilen bir Çay Kanunu talep ediyor. Ülkemizde yıllık ortalama 1.2 milyon ile 1.4 milyon ton yaş çay üretilmektedir. Bu çaylar, başta Lipton ve Doğuş gibi özel sektör markaları olmak üzere toplam 229 özel ve 45 kamuya ait fabrikada işlenmektedir.
Yaş çay alım fiyatlarının belirlenmesinde önemli bir rol oynayan Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (Çaykur), üreticilerin beklentilerinin gerisinde kalmış durumda. Üreticiler, yaş çay alım fiyatının 24 lira olmasını beklerken, Çaykur’un fiyatı 17 lira olarak açıklaması büyük tepki topladı. Üstelik, yaş çay hasadının sona yaklaşmasıyla birlikte, Çaykur’un dönüm başına 50 kilogram olan çay alım kontenjanını önce 30’a, ardından 25’e ve son olarak da 20 kilogram seviyesine düşürmesi, üreticilerin tepkisini daha da artırdı.
Fırsatçılıkla Mücadele Edilmeli
Rize Ziraat Odası Başkanı Bünyamin Arslan, üreticilerin maliyetlerinin çok altında fiyatlarla çay satmak zorunda kaldığını ifade etti. Arslan, “Yaş çay 8 saat içerisinde işlenmezse gübre haline gelir ve tamamen değersizleşir. Özel sektör çay fabrikaları, Çaykur’un alım kontenjanlarını azaltmasını fırsat bilerek, fabrika önlerinde çayı 12 TL’ye alıyor veya 2025 Mayıs ayı vadeli çay alımları gerçekleştiriyor. Biz çaya 25 TL fiyat isterken, maalesef bugün 12 TL’ye çayımızı satmak zorunda kalıyoruz. Çayımızı dalında bırakmamak için üreticiler çaylarını kesmek zorunda kalıyor,” dedi.
Sektörün içinde bulunduğu bu çıkmazdan dolayı büyük endişe duyduğunu belirten Arslan, “Devletin bu duruma el atması gerekiyor. Tarım sektörünün sürdürülebilirliği ciddi bir tehdit altında. Çay üretimini desteklemek için acilen bir Çay Kanunu çıkarılmalıdır. Bu kanun, hem sanayicilerin hem de üreticilerin mağduriyetini gidermeye yönelik olmalıdır,” şeklinde konuştu.
