Türkiye Ekonomisi ve Narin Güran’ın Trajik Hikayesi
Türkiye, 19 gün süren bir aramanın ardından cansız bedeni bulunan 8 yaşındaki Narin Güran ile derin bir yas tutuyor. Ancak, bu üzüntü içerisinde vatandaşların yaşamlarını zorlaştıran birçok ekonomik gelişme de yaşanmakta. Dar gelirli ailelerin geçim derdi artarken, günlük yaşamda vazgeçilmez olan simit, çay ve balık gibi temel gıda maddelerine büyük zamlar geliyor. Enflasyonun yükselmeye devam etmesi, Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) göre Ağustos ayında fiyatların bir önceki aya göre yüzde 2.47, geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 51.97 oranında arttığını göstermekte. İstanbul’da dört kişilik bir ailenin yaşam maliyeti sadece bir ayda 2.383 lira artarak 68.933 TL’ye ulaştı.
Yüzde 154 Zam!
Günün her öğününde milyonlarca insanın keyifle içtiği çaya, ÇAYKUR’un yaptığı yüzde 18’lik zam ile birlikte yeni bir fiyat etiketi geldi. Osmaniye’de bir vatandaş, “Çay ocağında çay içemez olduk. Evden demleyip getireceğim,” diyerek yoksulun içinde bulunduğu zorlu durumu gözler önüne serdi. Eylül ayıyla birlikte av yasağının sona ermesiyle balık tezgahları dolmaya başladı ancak 1 kilogram hamsinin fiyatı geçen yıla göre yüzde 154 zamlandı. Orta Vadeli Program (OVP) ise hem bu yıl hem de 2025 ve 2026 için enflasyon tahminlerini artırarak, pahalılığın kısa sürede ortadan kalkmayacağına işaret etti.
Lahmacun da Kıymasız Oldu
Gıda ürünlerine gelen zamlar, yemek fiyatlarını da artırarak dar gelirli vatandaşların sofralarını boşaltmaya başladı. Boş baklava ve boş tostların ardından, şimdi de kıymasız lahmacunlar gündeme geldi. İyi Parti Balıkesir Milletvekili Turhan Çömez’in Balıkesir şehir merkezinde yaptığı bir ziyaret sırasında, esnafın lahmacunların kıymasız olduğunu belirtmesi sosyal medyada geniş yankı buldu.
25 TL’ye Satılıyor
25 liraya kıymasız lahmacun satan bir esnaf, hayat pahalılığından şikayet ederek şu ifadeleri kullandı: “Kıyma almak kolay mı? 650 lira, kıyma koysam 100 liraya satacağım, kim alır? Bu 25 lira. Ben evime kıyma alamıyorum.” Daha önce içi boş baklava ve içi boş tost gibi ürünler de gündeme gelmişti.
Sadece Poşet Zamsız Kaldı
A’dan Z’ye her ürüne zam gelirken, Türkiye’de fiyatı artmayan tek ürün poşet oldu. 2019’da başlayan “Ücretli Poşet” uygulamasında 5 yılda poşetin fiyatı hiç değişmeden 25 kuruşta kaldı. Bu dönemde yapılan zamlar, zincir marketlerin kârlarına yansıtıldığı için vatandaş poşet için hâlâ 25 kuruş ödemeye devam ediyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 2024 yılında da vatandaşların poşet için 25 kuruş ödemeye devam edeceğini açıkladı.
Huzurevinde aylık 3 bin lira olan bir oda 10 bin liraya çıktı. Yaşlılar “Sokağa mı düşelim?” diyor.
‘Emekli Yılı’ Sözde Kaldı, İcralar Patladı
İktidar, 2024 yılını ‘emekli yılı’ olarak duyurmasına rağmen, emeklilerin yaşam koşulları her geçen gün daha da kötüleşiyor. Emekli maaşları açlık sınırının bile altında kalırken, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, huzurevleri fiyatlarına yüzde 360’a varan oranlarda zam yaptı. Çalışan kesim de geçim sıkıntısı yaşıyor. Yılın ilk 6 ayında 1 milyon 63 bin kişi kredi ve kredi kartı borcundan dolayı icralık oldu.
Çiftçi “Seneye ekmeyeceğiz” diyor.
2024 Çiftçinin En Zor Yılı
Çiftçiler, zor zamanlardan geçiyor. Karpuz, kavun ve domates üreticileri, maliyetleri karşılamadığı için ektikleri ürünleri tarlada bırakmak zorunda kalıyor. Birçok çiftçi, ürünlerini tarlada bırakırken, bazıları ise topladıkları ürünleri hayrına dağıttı. Çiftçiler, maliyetlerin altında kalan fiyatlar nedeniyle gelecek yıl ekim yapmayacaklarını ifade ediyor.
Simit Ankara’da Yüzde 50 Zamlandı
Ankara’da simit fiyatları, yüzde 50 oranında zamlanarak 10 liradan 15 liraya yükseldi. Ocak 2024’te simidin tanesi 15 liraya çıkarıldığında Ticaret Bakanlığı’nın müdahale ederek fiyatı indirdiği biliniyor. Ankara Pideciler, Simitçiler ve Çörekçiler Esnaf Odası Başkanı Savaş Delibaş, simide yapılan zammı “Her gün her şeye zam gelirken, simit fiyatlarını sabitlemek akıl, mantık işi midir?” diyerek eleştirdi.
