İran’ın Nükleer Tesisleri ve Güvenlik Önlemleri
İran, İsrail’in füzelerinden korunmak amacıyla hazırlıklar yaptığı nükleer tesislerinden biri olan Natanz Uranyum Zenginleştirme Tesisi, tonlarca toprağın derinliklerinde gizlenmiştir. Bu durum, birçok uzmanın dünya üzerindeki herhangi bir sığınak delici füzenin bu tesise ulaşabileceği konusunda şüphe duymasına neden olmaktadır. Natanz tesisinin, yer altındaki kompleks boyunca uzanan üç ayrı bina içerdiği düşünülmektedir.
Kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan Nükleer Tehdit Girişimi’nde görevli uzmanlar, bu tesisin içinde uranyumu yakıt haline getiren yaklaşık 50 bin sentrifüj bulunduğunu tahmin etmektedir. Tesisin yüzeyinde, 2.5 kilometre uzunluğundaki havalandırma koridorları uydu görüntülerine yansımaktadır. Ayrıca, tesisin yüzeyinde bulunan altı bina, hava savunma sistemleri ve kilometrelerce uzanan çitlerle çevrili alan, Devrim Muhafızları tarafından özenle korunmaktadır.
Uydu görüntüleri, tesisin yüzeyinde olası onarımlara ve eklemelere dair izlerin hâlâ bulunduğunu göstermektedir. Yeni tünel girişlerinin açılması ve yer altından çıkarılan toprakların tesisin yüzeyinde oluşturulan yapay bir tepeye boşaltılması, İran’ın nükleer programına verdiği önemi gözler önüne sermektedir.
TEK YOL, OPERASYON
Janes Uydu Görüntüleri Analizi uzmanları, yer altından çıkarılan toprak yığınları üzerinden, Natanz nükleer tesisinin yerin 80 ila 100 metre derinliğinde olduğunu belirtmektedir. Natanz, İran’ın tek uranyum zenginleştirme tesisi değildir; Büyük Tuz Çölü’nün yakınında, dağın içine oyulmuş olan Fordow Zenginleştirme Tesisi de benzer şekilde ulaşılması zor bir konumda bulunmaktadır. Uzmanlar, İsrail’in en son teknolojiye sahip silahlarının bile İran’ın nükleer tesislerine zarar vermekte zorlanacağını düşünmektedir.
İsrail’in, nükleer tesisleri etkisiz hale getirmenin tek yolunun, her bir metrekaresi korunan bu tesislere askeri operasyonlar düzenlemek olduğu öne sürülmektedir.
İSRAİL BÜYÜK HASAR VEREBİLİR
İngiliz düşünce kuruluşu RUSI’nin Askeri Bilimler yöneticisi Matthew Savill, “İsrail, İran nükleer programını tamamen yok edemez,” yorumunda bulunmuştur. Ancak Savill, “İsrail yine de bu programa büyük hasar verebilir ve tüm programı birkaç yıl geriye atabilir,” şeklinde eklemiştir. Natanz ve Fordow tesislerine atıfta bulunan Savill, “İran’ın bu iki nükleer tesisi, dağların derinliklerindedir. Bu tesislere yalnızca ABD’nin kullanabileceği dev bombalar belki ulaşabilir,” ifadelerini kullanmıştır.
ABD’NİN BOMBALARINA İHTİYACI VAR
İsrail’in, İran’ın kritik nükleer tesislerine ulaşabilmesi için ABD’nin 13 tonluk GBU-57/B bombasına ve bu bombayı taşıyabilecek B-2 hayalet bombardıman uçağına ihtiyacı bulunmaktadır. ABD Başkanı Joe Biden, İsrail’i İran’ın nükleer tesislerini hedef almaktan kaçınması konusunda uyarmıştır. Bir ABD uçağının, ABD yapımı bir bombayla bir İran nükleer tesisini vurması, ABD’yi bölgedeki savaşa çekebilir. Bu tür bir harekâtın onaylanmasının şu an için olası görünmediği ifade edilmektedir.
Öte yandan, Savill, İsrail’in mevcut mühimmatıyla reaktörleri, benzin üretim tesislerini ve uranyum dönüştürme tesislerini kolaylıkla imha edebileceğini de belirtmiştir.
YOK ETMEK KOLAY DEĞİL
Geçmişte İran’ın nükleer programını denetleyen Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın eski direktör yardımcısı Olli Heinonen, İran’ın nükleer programını yok etmenin kolay olmayacağını ifade etmiştir. Heinonen, “Bu, istihbaratın kalitesine ve İran’ın nükleer varlıklarını korumak için aldığı önlemlere bağlı olacaktır,” demiştir. Ayrıca, İran’ın nükleer bomba üretimi için gizli tesislere sahip olabileceğini de belirtmiştir. İran’ın nükleer programının “tamamen ortadan kaldırılmasının” zor olduğunu vurgulayan Heinonen, nükleer tesisler için üretilen parçaların ülke genelinde yayılmış durumda olduğunu da eklemiştir.
