Danimarkalı Gökbilimci Tycho Brahe ve Simya Çalışmaları
Danimarkalı gökbilimci Tycho Brahe, teleskobun icadından önce bir süpernova patlamasını tespit ederek bilim dünyasında adını duyurmuştu. 1572 yılında gözlemlenen bu patlama, insan gözüyle kaydedilen en eski süpernovalardan biri olarak tarihe geçti. Brahe, gökyüzünün gizemlerini aydınlatma çabalarının yanı sıra simya ile de ilgileniyordu. Rönesans döneminde simyacılar, altın ve ilaç yapımına yoğunlaşarak çeşitli hastalıkların tedavisine yönelik çalışmalar yürütüyordu.
Danimarka Kralı II. Frederik, Brahe’nın araştırmalarını sürdürebilmesi için ona İsveç’teki Ven Adası’nı tahsis etti. Bu ada, Brahe’nın yaşadığı görkemli bir kaleye ev sahipliği yapmanın yanı sıra, Uraniborg Gözlemevi ve simya çalışmaları için bir laboratuvarın da kurulmasına olanak tanıdı. Brahe, 1601 yılında hayata gözlerini yumduktan sonra, yıkılan laboratuvarın içindeki malzemeler ve burada yürütülen çalışmalar uzun yıllar boyunca merak konusu oldu.
Heritage Science adlı hakemli dergide 25 Temmuz’da yayımlanan bir çalışmada, Uraniborg’un bulunduğu alandan çıkarılan cam ve çömlek parçalarının kimyasal analizi gerçekleştirildi. 1988-1992 yılları arasında yürütülen başka bir çalışmada toplanan 5 parça üzerinde yapılan incelemeler, araştırmacılara ilginç bulgular sundu. Bu parçaların 4’ü, beklenenden daha yüksek yoğunlukta nikel, bakır, çinko, kalay, cıva, altın ve kurşun gibi elementler içeriyordu. Ancak en dikkat çekici bulgu, parçaların içinde ve dışında tespit edilen tungsten elementiydi. Tungsten, bazı minerallerde bulunan bir element olup, Brahe’nın ölümünden 180 yıl sonra, 1781 yılında keşfedilmişti.
Güney Danimarka Üniversitesi’nden Kaare Lund Rasmussen, çalışmanın yazarları arasında yer alarak şu açıklamayı yaptı: “Tungsten o zamanlar tanımlanmamıştı bile; Tycho Brahe’nın simya atölyesindeki bir parçada bulunmasından ne anlam çıkarmalıyız?” Rasmussen ve ekibi, bu durumu açıklamak için iki olasılık öne sürdü:
- Tungsten, bir mineralden tesadüfen ayrılmış olabilir ve Brahe bunun farklı bir element olduğunu fark etmemiştir.
- Brahe, tungsten ile kalay cevheri üzerinde çalışırken, olağandışı bir maddenin ortaya çıktığını keşfetmiş olabilir; bu da Alman mineral bilimci Georgius Agricola’nın çalışmaları aracılığıyla karşılaşma ihtimalini doğuruyor. Agricola, 1546 yılında bu maddeden volfram adıyla bahsetmiştir.
Rasmussen, “Belki de Tycho Brahe bunu duymuştu ve tungstenin varlığından haberdardı” diyerek, “Ancak bu, bildiğimiz veya yaptığım analizlere dayanarak söyleyebileceğimiz bir şey değil. Bu sadece örneklerde neden tungsten saptadığımızın muhtemel bir teorik açıklaması.” ifadesinde bulundu. Kalıntılarda tungstenin bulunmasını “çok gizemli” olarak tanımlayan Rasmussen, bu dönemde cıva ve altının tedavi amaçlı kullanıldığını vurguladı. Rasmussen’in ortak yazarı olduğu 2016 tarihli bir çalışmada, Brahe’nın saç ve kemik örneklerinde aşırı derecede altın bulunduğu saptanmıştı. Brahe, zamanını altın üretiminden ziyade, veba, cüzzam, frengi ve ateş gibi sağlık sorunlarının çözümüne adamıştı.
